Europol: ruim 800 criminele netwerken actief in Europa

Jippie

De criminele netwerken zijn vooral actief in de drugshandel, schuwen geen geweld  en opereren over de grenzen heen - voor het eerst heeft Europol gegevens verzameld over meer dan 800 operationele criminele netwerken. 

Het Europol-rapport is bedoeld om een beter zicht te hebben hoe criminele netwerken in de EU opereren. Nooit eerder is er zo'n diepgaande analyse gemaakt van de meest bedreigende bendes, zei de Belgische minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden.

"Deze unieke dataset, die tot stand is gekomen dankzij de onvermoeibare medewerking van alle EU-lidstaten en 17 derde partnerlanden van Europol, biedt een gedetailleerd profiel van 821 van de meest bedreigende criminele netwerken. Voor het eerst hebben we gedetailleerde gegevens samengevat over hun activiteiten, nationaliteiten, modus operandi en hun grensoverschrijdende connecties."

Volgens het rapport bestaan de 821 netwerken uit ongeveer 25.000 leden. Ongeveer de helft van hen is betrokken bij drugshandel, voornamelijk cocaïne, synthetische drugs en cannabis, en ongeveer twee derde van de bendes gebruikt geweld.

Netwerken voornamelijk actief in drugshandel
De overgrote meerderheid van deze netwerken concentreert zich op één criminele activiteit; slechts 18 procent is actief op verschillende crminele gebieden. Naast drugshandel houden de netwerken zich vooral bezig met fraudedelicten. Andere misdrijven zijn inbraak, diefstal en mensenhandel. Een derde van de netwerken opereert ook op lange termijn en is al meer dan tien jaar actief.

Al deze netwerken zijn actief over de landsgrenzen heen, legt Europol-directeur Catherine de Bolle uit. "Geen enkele lidstaat is immuun. Er zijn 112 nationaliteiten onder de 25.000 verdachten. De meeste groepen bestaan uit meerdere nationaliteiten en slechts een derde heeft leden van één nationaliteit."

Het Europol-rapport splitst ook uit in welke landen bepaalde netwerken actief zijn. De zogenaamde 'Mocro Maffia', die vooral actief is in Nederland en België, heeft ook een multinationale structuur. In tegenstelling tot wat de naam suggereert, bestaat het netwerk volgens de gegevens niet uitsluitend uit leden met Marokkaanse roots. Het zijn veeleer multinationale bendes die contacten onderhouden met bijvoorbeeld Spaanse criminelen en zich voornamelijk bezighouden met de verkoop van cocaïne en cannabis.

Het onderzoek benoemt expliciet de samenwerking tussen Nederlandse en Belgische bendes. Deze groepen werken vaak samen vanwege de gedeelde taal. Deze Belgisch-Nederlandse netwerken zijn actief in veertig landen, voornamelijk in de cocaïnehandel, en (in iets mindere mate) in de cannabishandel. Ook doen ze aan mensenhandel en het witwassen van geld. Deze bendes spelen een grote rol in de productie van synthetische drugs. Als voorbeeld noemt de Belgische minister van Justitie de zogenoemde 'zombiedrugs', flakka. Bovendien fungeren zowel de haven van Rotterdam als die van Antwerpen als belangrijke doorvoerhavens. 

Activiteit buiten de EU-grenzen
"De meeste groepen hebben banden die verder reiken dan de grenzen van de EU, vooral naar buurlanden van de EU. Een grote meerderheid, 76 procent van de criminele netwerken, heeft een sterke geografische focus. Ze breiden hun belangrijkste werkterreinen niet al te ver uit," aldus De Bolle. Europol noemt deze netwerken 'glokale' criminele netwerken.

Vaak is onderwereld verwoven met bovenwereld
Vanuit het oogpunt van onderzoekers zijn criminele netwerken ook gevaarlijk omdat ze verweven zijn met legale economische sectoren om hun criminele activiteiten te verbergen of hun winsten wit te wassen. Vanuit het oogpunt van de onderzoekers maakt dit de netwerken mobiel.

In één voorbeeld wordt de leider van een crimineel netwerk uit Marbella in Spanje genoemd. Hij gebruikte verschillende bedrijven, waaronder een bedrijf dat bananen importeert uit Ecuador, maar ook sportcentra, winkelcentra en restaurants, om het witwassen van geld te verbergen. Volgens het rapport maakte 86 procent van de netwerken gebruik van legale bedrijfsstructuren. Het doel van de analyse van Europol is om deze gegevens te gebruiken om de georganiseerde misdaad in de Europese Unie gerichter te bestrijden.