Eeuwenoud recht van overpad geldt anno 2022 nog steeds

Monique Verlind (DJMO)

Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft dinsdag beslist dat een historische akte over een recht van overpad nog steeds geldig is. Daardoor kunnen huurders van toekomstige appartementen boven een winkelpand in Eindhoven via een steeg naar hun woning. Het hof volgt hiermee de uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant.

De zaak gaat tussen eigenaren van percelen aan de Rechtestraat en de Jan van Lieshoutstraat in Eindhoven. De eigenaar van het winkelpand op de percelen aan de Rechtestraat – waar een Etos is gevestigd – wil op de verdiepingen boven dat pand twee appartementen realiseren. Echter, de voorgevel van het pand is zo verbouwd dat er nog maar één voordeur is, die momenteel gebruikt wordt als ingang voor de winkel. De eigenaar wil daarom aan de achterzijde van het pand de ingangen voor de nog te realiseren appartementen maken.

Het gevolg daarvan is dat de toekomstige bewoners via een steeg – die over het perceel van de eigenaar van het pand aan de Jan van Lieshoutstraat loopt – naar hun woning moeten. In het pand aan de Jan van Lieshoutstraat is een café gevestigd, dat deels haar voorraden in de steeg opslaat. De steeg wordt afgesloten door een poort.

De café-eigenaar wil niet dat de steeg gebruikt wordt door anderen. In het hoger beroep staat de vraag centraal of het recht van overpad zoals dat in een akte van overdracht uit 1755 is beschreven over deze percelen nog steeds geldt.

Erfdienstbaarheid
De akte waar het om gaat stamt uit 1755. Daarin wordt vermeld dat het perceel aan de Rechtestraat wordt overgedragen met ‘het recht van passage door de steeg naar de Jan van Lieshoutstraat’, ook wel een ‘erfdienstbaarheid’ genoemd. Een erfdienstbaarheid houdt in dat niet alleen de eigenaren die het recht vestigen – in dit geval de eigenaresse van het pand voor 1755 – van dat recht gebruik mogen maken, maar dat ook de kopers van de betreffende percelen dat recht kunnen gebruiken.

Volgens de café-eigenaar was er sprake van een persoonlijk recht, wat inhoudt dat het recht van overpad niet gold voor latere kopers van de percelen aan de Rechtestraat. Het hof verwerpt dat argument.

Verjaring
Daarnaast zou de erfdienstbaarheid volgens de café-eigenaar zijn verjaard met de invoering van de nationale wetboeken in het begin van de 19e eeuw. Daar denkt het hof anders over: bij de invoering van die wetboeken is het niet de bedoeling geweest om bestaande rechten af te schaffen. Het feit dat het recht van overpad niet in het kadaster is ingeschreven doet daar niet aan af: in 1755 bestond het kadaster simpelweg nog niet.

Conclusie
Het hof volgt de rechtbank in de uitspraak. De erfdienstbaarheid waarnaar in de akte van overdracht uit 1755 wordt verwezen bestaat nog steeds. Dat betekent dat de toekomstige bewoners van de appartementen aan de Rechtestraat via de steeg aan de Jan van Lieshoutstraat hun voordeur moeten kunnen bereiken.