Fietsend demonstreren tegen rente op studieschuld: "We zijn gewoon wéér de dupe"

Jippie

"Het verbaast me niet, maar ik ben wel weer erg teleurgesteld", zegt Frank op de bank in zijn huis in Amsterdam. Zowel hij als mede-student Hedwich gaan vandaag naar Den Haag om op de fiets te demonstreren tegen de rente op studieleningen. 'Zwabberbeleid' noemen ze het, want waar 0 procent rente op studieschuld werd beloofd, is het nu vastgesteld op 0,46 procent voor komend jaar voor studenten van het HBO en WO. Zo meldt AT5

"Ik heb het gevoel dat we niet serieus worden genomen door de overheid", zegt Hedwich. Er wordt al langer gesproken van een 'pechgeneratie'. Het gaat om de generatie die geen studiefinanciering heeft gekregen, de gehele studietijd heeft moeten lenen, en nu ook nog eens rente moet gaan betalen over die lening.

Hedwich leent maandelijks de helft van het maximaal te lenen bedrag, Frank leent zo veel mogelijk. Dat bedraagt zo'n 1.100 euro. "Ik heb een beperking waardoor ik sowieso al studievertraging oploop, maar er zijn meer mensen die daardoor meer geld kwijt zijn aan studeren." Gemiddeld leent een student zo'n 600 euro per maand.

Die rente werd al eerder aangekondigd, maar nu is bekend dat het voor WO- en HBO-studenten een rente van 0,46 procent wordt komend jaar. Voor MBO'ers gaat dit om 1,78 procent over 2023. "Ik snap dat je niet zo maar eindeloos kunt lenen, maar ze hebben altijd nul procent beloofd. Dit is wel echt de druppel", zegt Hedwich. "Er is altijd beloofd dat studielening kosteloos is, en nu zie je dat die belofte gewoon niet houdbaar is."

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap laat weten dat rente ieder jaar wordt berekend en vastgesteld: "Lang was de rente 0%, een unicum. Maar er is nooit toegezegd dat de rente 0% zou blijven. Bij het aanvragen van de studiefinanciering wijst DUO de student er altijd op dat er een lening wordt aangegaan waarover rente zal moeten worden betaald." 

De rente over komend jaar is bekend, maar hoeveel rente er over je schuld uiteindelijk moet worden betaald is niet te zeggen. Dat ligt aan het geleende bedrag, hoe lang je over het terugbetalen doet én de rente van de volgende jaren. Want het percentage voor komend jaar is bekend, maar dit kan in de toekomst nog veranderen. "Het lijkt misschien weinig, maar als je kijkt naar de bedragen die studenten hebben wordt dat wel flinke kostenophoging."

De ASVA, de studentenvakbond in Amsterdam, zegt deze situatie oneerlijk te vinden. "Studeren wordt voor de maatschappij zo moeilijk gemaakt op deze manier", laat een bestuurslid weten. De vakbond stelt een rente-plafond voor, net zoals bij de energieprijzen. Op die manier weet een student dat het nooit hoger dan een bepaald percentage kan worden en kan het volgens de bond niet meer uit de hand lopen.

"Een huis kopen of huren lijkt soms al onmogelijk, en met deze enorme schuld is het alleen maar moeilijker", zegt Hedwich bezorgd. "Ik heb overwogen minder te gaan studeren zodat ik meer kan werken en mijn schuld minder groot wordt. Maar als je het doorrekent dan ben je zo langer aan het studeren, en ook dat kost dan weer meer geld."

Het ministerie erkent dat het voor de groep die onder het leenstelsel heeft gestudeerd wrang is dat ze zo relatief kort na afschaffing, de basisbeurs weer ziet terugkomen. "Daarom heeft het kabinet financiële middelen vrijgemaakt voor een tegemoetkoming."

Tegemoetkoming voor de pech-generatie, een kwijtschelding van een deel van de lening, of een lage tot geen rente hoeven betalen. Daarop hoopt zowel Frank als Hedwich. Of dat bereikt wordt na het protest is nog maar de vraag.

Per 1 januari wil het kabinet overstappen op een nieuwe methode waarbij actuele studieschuld voorop staat, niet oorspronkelijke studieschuld. Dit zou het afbetalen van studieschuld en de mogelijkheid tot lenen voor (oud-)studenten ten goede komen.

Er zijn al veel demonstraties geweest waarbij aandacht wordt gevraagd voor studieschuld. "Of dit gaat werken weet ik niet. Maar thuiszitten en niks doen heeft al helemaal geen zin. Dan probeer ik er ten minste nog iets aan te doen." Hedwich is klaar om naar Den Haag te gaan: "Dan maar hopen op het beste." Ook Frank zet zijn beste beentje voor: "Ik sta daar omdat ik het niet pik. Ook wij moeten worden gehoord."