Halsema wil bevoegdheid om geldautomaten uit gevels te verwijderen

Burgemeester Femke Halsema wil graag de bevoegdheid om op risicovolle plekken in Amsterdam geldautomaten te weren. Dat zegt ze in het Gesprek met de Burgemeester op AT5. De afgelopen zomerperiode vonden er verschillende plofkraken plaats, waarbij telkens veel schade werd aangericht, maar vooralsnog geen slachtoffers vielen.

Het was het afgelopen jaar juist weer even stil rond plofkraken op geldautomaten, constateert ook Halsema. "Maar nu is het plotseling terug. Het is ernstig, ik maak mij daar zorgen over. Het is allang bekend dat het nauwelijks buit oplevert. Het is een vorm van geweld die volstrekt zinloos is, maar voor de bewoners die erom heen wonen wel heel onprettig is."

Gesprek met kabinet
Op dit moment kan de gemeente banken niet dwingen geldautomaten te verwijderen, maar de burgemeester wil die bevoegdheid wel graag. "Nu moeten bewoners het zelf gaan aankaarten om het weg te krijgen. Tot ik de bevoegdheid heb, hou je plekken die risicovol zijn. Daar zijn de bewoners zich ook goed van bewust."

De stad voert hierover op ambtelijk niveau gesprekken met het kabinet. "Het vraagt om een wetswijziging", aldus Halsema. "Deze zomer is voor ons reden om het opnieuw aan te kaarten bij het kabinet."

Eerder uitte criminoloog Jasper van der Kemp al zijn zorgen over slachtoffers in de toekomst, omdat criminelen steeds zwaardere explosieven gebruiken. Halsema: "Laten we er niet vanuit gaan dat het wachten is op slachtoffers. Wat dat betreft moeten de mensen die op zoek zijn naar geld ook heel goed realiseren dat de buit er niet is, de risico's op slachtoffers is aanwezig, en dat betekent ook dat zij een ongelofelijke verantwoordelijkheid op hun schouders dragen. Als we ze pakken, en laten we daar vanuit gaan, een hele lange gevangenisstraf krijgen."

Halsema is van mening dat banken ook een verantwoordelijkheid hebben. "We hebben daarover ook met de bekende Nederlandse banken gesprekken gevoerd. De gevelautomaten zijn ook minder geworden. De ATM-automaten daar hebben we minder gesprekken mee gehad. Maar er ligt een grote verantwoordelijkheid ten opzichte van de risico's voor de omgeving. Laat ik wel zeggen: de banken zijn niet schuldig, maar de mensen die het doen."

De politie hield vanwege de reeks explosieven in de stad inmiddels twee verdachten aan. Eén daarvan is 15 jaar oud. "Ik schrik daar wel van", reageert de burgemeester. "Het is door de hoofdofficier van justitie ook regelmatig gezegd dat wij zien dat er jongere daders zijn die ook bereid zijn om geweld te gebruiken. Dat neemt niet weg dat een 15-jarige verdachte voor een plofkraak met risico's schokkend is. Het moet nog uit het onderzoek blijken of hij het ook daadwerkelijk gedaan heeft."

Sluiting horeca
Vanwege explosies bij de Harbour Club en Café In the City besloot de burgemeester deze twee horecagelegenheden te sluiten. "Ik kan hier maar beperkte uitspraken over doen, het gaat om een lopend onderzoek. Ik neem de beslissing om ze te sluiten niet zomaar en ook niet willekeurig. Die beslissing rust op politierapportages waarin wordt geschetst wat de kans op herhaling is."

De burgemeester schetst haar dilemma. "Of ik neem het risico voor omwonenden of tref de ondernemer. Ik heb in beide gevallen het belang van de ondernemers kleiner geacht. Dat is door de rechter getoetst en die heeft mij in het gelijk gesteld. Het neemt niet weg dat ik snap dat de ondernemers ontzettend balen."

De sluiting geldt voor een halfjaar, maar beide zaken kunnen na een maand een verzoek tot heropening indienen. "Het is dus niet gezegd dat de sluiting dus ook zes maanden duurt. Het is ook afhankelijk van de snelheid van het politieonderzoek en ook de Harbour Club en In the City kunnen maatregelen nemen waardoor de kans op herhaling kleiner wordt", zegt Halsema.

De gesloten zaken hebben hun teleurstelling in het besluit van de burgemeester uitgesproken. Halsema reageert daarop: "Ik realiseer mij ook dat het voor criminelen een soort beloning kan zijn en het zo ook wordt ervaren door de horeca-ondernemers. Onder mijn voorganger werd altijd gesloten, dat doe ik niet. Ik sluit ook geen geldautomaten na een plofkraak, omdat er geen kans op herhaling is, omdat de geldautomaat weg is. Elke keer maken we opnieuw de afweging op basis van politierapportages en die toetst de rechter vervolgens."