'Proef met legale MDMA niet lokaal te organiseren, je hebt Europa nodig'

Jippie

Al jaren wordt er over gesproken, maar nooit kwam het van de grond: de legalisering van XTC. In het nieuwe coalitieakkoord staat dat Amsterdam graag zou willen starten met een pilot om de partydrug MDMA gereguleerd uit te geven. Hoeveel kans van slagen heeft zo’n plan? AT5 vroeg drie experts naar de voorwaarden en consequenties van legale MDMA. Zo valt te lezen bij AT5

Amsterdam wil voor dit plan aansluiten bij een staatscommissie MDMA, die momenteel in Den Haag wordt opgezet en later dit jaar van start moet gaan. Doel is om de gezondheids- en veiligheidsrisico’s van MDMA door legalisering in te perken.

Floor van Bakkum, preventiemanager bij Jellinek, staat positief tegenover dit plan: “Het huidige drugsbeleid is al meer dan honderd jaar oud. De drugscriminaliteit blijft toenemen, dus een frisse blik van een adviescommissie lijkt ons goed.”

Een voordeel van legaliseren is volgens haar dat de uitgifte beter gereguleerd kan worden: “We zien nu MDMA-tabletten van 150 milligram met uitschieters tot wel 200 milligram voorbijkomen. Dat is veel te hoog. Je kunt dit sturen door de drugs bijvoorbeeld in doordrukstrips van 50 milligram uit te geven. Ook kun je bijsluiters toevoegen, een maximale verkoophoeveelheid stellen en een leeftijdsgrens hanteren.”

Volgens Yarin Eski, criminoloog aan de VU, toont dit plan aan dat de gemeente een realistische kijk heeft op drugsgebruik in de stad: “In Amsterdam worden veel drugs gebruikt en dat zal niet zo snel veranderen. De schadelijke effecten van MDMA lijken even groot te zijn als die van alcohol, dus het is slim om daar liberaler mee om te gaan.”

Legaliseren heeft volgens Eski als voordeel dat meer inzicht ontstaat in het gedrag van gebruikers: “Als iemand elke dag bij het legale verkooppunt komt, dan ga je je toch afvragen of diegene bijvoorbeeld verslaafd is of illegaal drugs doorverkoopt.”

Eski stelt dat het makkelijker wordt om drugsstromen te controleren als MDMA gecontroleerd beschikbaar wordt, maar vindt een legale uitgifte niet voldoende: “Je moet dan wel overwegen om de productie ook in handen te willen hebben. Tot nu toe hebben we de productie en aanvoer van softdrugs altijd getolereerd in plaats van gelegaliseerd. Die grote spelers hebben al vijftig jaar vrij spel in het criminele circuit vanwege het vacuüm tussen illegaliteit aan de achterkant en tolerantie aan de voorkant van de markt. Met MDMA moeten we niet dezelfde fout maken; als je het gebruik legaliseert maar de productie ervan niet, dan trek je misschien nog meer drugscriminelen aan.”

Ook Van Bakkum hoopt dat niet alleen naar de uitgifte maar ook naar de productie van drugs wordt gekeken: “Die is in Nederland illegaal en daar lopen we met het coffeeshopbeleid tegenaan.”

De vraag is of een legale uitgifte juridisch haalbaar is. Strafrechtadvocaat Richard van der Weide zegt daarover: “Als Amsterdam aansluit bij Den Haag moet dat mogelijk zijn. Je kunt uitzonderingen te maken op het huidige harddrugbeleid, zoals we nu ook het bezit van een kleine hoeveelheid softdrugs gedogen.” 

Maar dat betekent niet dat er geen problemen zijn. Van der Weide wijst erop dat de rechtsgelijkheid in het geding komt als alleen Amsterdam legaal MDMA mag uitgeven: “Hoe zit het bijvoorbeeld met gebruik in andere steden? Iemand mag hier dus legaal MDMA kopen, terwijl een persoon daar in Utrecht voor zal worden vervolgd. Hoe ga je dat allemaal controleren? Dat wordt juridisch enorm ingewikkeld.”

Van der Weide betwijfelt bovendien of legalisatie de oplossing is: “Het is een nobel streven als Amsterdam wil voorkomen dat mensen met vergiftigde drugs in aanraking komen, maar het echte probleem is dat Nederland een narcostaat is: vijftig tot zestig procent van alle strafzaken hangt direct of indirect samen met drugscriminaliteit. Denk aan liquidaties, wapenhandel, vermogensdelicten, witwassen en vastgoed dat met drugsgeld wordt gekocht. Dat legt een enorm beslag op de capaciteit van politie, justitie en de rechterlijke macht. We kunnen beter spreken over hoe we die gigantische problemen kunnen kanaliseren dan dat we meer drugstoeristen naar ons land halen.”

En of zo’n pilot nou kans van slagen heeft? Alle drie de experts benadrukken dat Amsterdam het drugsprobleem niet in haar eentje kan oplossen. Eski: “Als Nederland de productie van MDMA zou legaliseren, dan zou ze nog steeds niet op kunnen tegen het internationale, illegale circuit.”

Van Bakkum ziet dat alle Europese landen worstelen met illegale drugshandel: “Legaliseren in Amsterdam houdt de criminaliteit niet tegen. Daarvoor is echt een Europese of zelfs wereldwijde coalitie nodig, maar daar lijkt vooralsnog geen sprake van.”