Nieuw rapport klimaatveranderingen IPCC: 'Impact, adaptatie en kwetsbaarheden"

Jippie

Het IPPC (Intergovernmental Panel on Climate Change) heeft voor de zesde keer een evaluatierapport uitgebracht over de stand van het klimaat (in het Engels Assessment Report, vandaar de benaming IPPC AR6). Van de zomer verscheen daarvan het eerste deel, waarin duidelijk werd gemaakt dat de klimaatopwarming door mensen is veroorzaakt, sneller gaat dan ooit tevoren en vraagt om snelle en drastische maatregelen.

Afgelopen maandag verscheen het tweede deel (WG2) over de gevolgen, het aanpassingsvermogen en de kwetsbaarheden en in april verschijnt een derde deel over de benodigde aanpak om de klimaatverandering niet verder te laten ontsporen.

In september brengt het IPCC dan nog een uitgebreide samenvatting van de drie delen in samenhang. Dit geheel bestaat uit een samenvatting van alle wetenschappelijke klimaatkennis.

Het maandag gepresenteerde deel over de gevolgen van klimaatverandering kreeg door de oorlog in Oekraïne niet de media-aandacht die het verdient. De hoofdboodschap uit dit deel is simpel: de gevaren van de klimaatverandering nemen zo snel toe dat zij het aanpassingsvermogen van zowel de natuur als de mensheid snel te boven zullen gaan.

Het IPCC karakteriseert dit rapport als een zeer serieuze realiteitscheck. Het is (opnieuw) het meest sombere rapport tot nu toe van het IPCC. Veel gevolgen kunnen nu nog voorkomen worden of gereduceerd, maar als we wachten dan missen we de boot. We hebben niet veel tijd meer. Maandag werd de meest activistische IPCC-persconferentie ooit gehouden. VN-topman António Guterres sprak van een “crimineel” gebrek aan leiderschap.

De meest essentiële punten op een rijtje:

  • klimaatverandering brengt de 'natuurlijke wereld' steeds meer in gevaar;
  • er is een beter inzicht in de toename van gecombineerde effecten (oceanen warmen op, verzuren, meer zuurstofloze gebieden, dit versnelt het uitsterven van soorten en schaadt o.a. visserij, recreatie en toerisme en vergroot de ongelijkheid);
  • de gevolgen zijn extra groot voor mensen die in stedelijk gebied leven (waar de helft van de mensen leeft);
  • het wordt steeds duidelijker hoe verstorend klimaatverandering op ecosystemen en menselijke samenlevingen is en wat de relatie is met niet-duurzaam gebruik van natuurlijke bronnen en groeiende verstedelijking en maatschappelijke ongelijkheid;
  • 3,3 - 3,6 miljard mensen wonen in gebieden (hotspots) met een hoge kwetsbaarheid door klimaatverandering;
  • elke kleine klimaatverandering verhoogt de risico’s (er bestaat geen veilige opwarming) en is verder bedreigend voor de bestuiving van gewassen, de kustbescherming, de voedselvoorziening, het toerisme/recreatie, de volksgezondheid, de water- en luchtkwaliteit en de natuurlijke klimaatregulatie;
  • er is een raamwerk opgesteld met 127 oplossingen, deels gekoppeld aan de SDG (duurzame ontwikkelingsdoelen);
  • er is een toename van klimaatgevaren, per regio wordt daarover gerapporteerd;
  • tot nu toe wordt nog veel te weinig actie ondernomen.

Het IPCC houdt een sterk pleidooi om de natuur niet langer als een vijand of bron te zien, maar als een bondgenoot. Het IPCC koppelt klimaat en milieu nog veel sterker dan voorheen aan maatschappelijke systemen (gezondheidszorg, landbouw, planologie) en roept op om de meest kwetsbare mensen (als grootste slachtoffers) en inheemse mensen (voor oplossingen) meer stem te geven.

“Het streven naar een klimaatbestendige, duurzame wereld impliceert fundamentele veranderingen in de manier waarop de samenleving functioneert, met inbegrip van veranderingen in de onderliggende waarden, wereldbeelden, ideologieën, sociale structuren, politieke en economische systemen, en machtsverhoudingen," aldus het IPCC. "Dit kan in het begin overweldigend aanvoelen, maar de wereld verandert hoe dan ook - klimaatbestendige ontwikkeling biedt ons manieren om verandering aan te sturen om het welzijn voor iedereen te verbeteren."

In de persconferentie werd expliciet benoemd dat overheden moeten stoppen met het subsidiëren van het gebruik van fossiele energie en deze budgetten moet omzetten naar het stimuleren van duurzame energiebronnen.
Het rapport laat duidelijk zien dat we door ons aan te passen aan de klimaatverandering de risico’s nog kunnen beperken, maar alleen als we de uitstoot van broeikasgassen drastisch verminderen. Dat als we dat goed doen, we de biodiversiteit op aarde weer kunnen vergroten en de SDG-doelen kunnen halen.