Razzia Putten zeventig jaar geleden
De razzia in het Gelderse Putten, waarbij honderden mannen door nazi's werden afgevoerd, is donderdag zeventig jaar geleden. De gemeente staat daarbij stil met lezingen, meditatie, zang en gebed. Behalve burgemeester Henk Lambooij houdt ook premier Mark Rutte (VVD) een toespraak.
Na de bijeenkomst volgt een stille tocht naar het oorlogsmonument Het Vrouwtje van Putten. Daar legt Rutte namens de ministerraad een krans.
De razzia wordt ieder jaar herdacht. Normaal zijn er geen sprekers en speelt een muziekkorps stemmige muziek. Omdat het nu precies zeventig jaar geleden is zijn er deze keer wel toespraken.
De razzia op 1 oktober 1944 was een vergeldingsactie van de nazi's. In de nacht van 30 september op 1 oktober hadden leden van de Puttense verzetsbeweging bij de Oldenallerbrug een auto met officieren van de Wehrmacht onder vuur genomen. Bij het vuurgevecht kwamen een Duitse officier en een verzetsman om. Een zwaargewonde officier vluchtte, net als twee korporaals.
De volgende dag werd Putten omsingeld door Duitse troepen. Zes mannen en een vrouw werden doodgeschoten. Ruim honderd woningen werden door Duitse en Nederlandse SS'ers in brand gestoken. De mannen werden van de vrouwen gescheiden en uiteindelijk werden 659 mannen afgevoerd.
In Kamp Amersfoort werden er 58 vrijgelaten om gezondheidsredenen. De rest ging naar het concentratiekamp Neuengamme. Dertien mannen wisten op weg daarheen uit de trein te springen. Van de overige mannen keerden er slechts 48 terug, van wie er vijf alsnog overleden vanwege hun verslechterde gezondheid.
De laatste overlevende van de razzia was Jannes Priem. Hij overleed vorig jaar augustus op 87-jarige leeftijd. Hij overleefde meerdere kampen en kwam ook levend door de straten van Hamburg tijdens luchtaanvallen van de geallieerden. Tot kort voor zijn dood vertelde hij zijn verhaal op lezingen in Nederland en in Duitsland.
Overigens is nooit duidelijk geworden wat de acht verzetslieden met hun aanslag hoopten te bereiken. In 2009 werd nog een bij de aanslag gebruikte stengun gevonden. Verzetsstrijder Piet Dankaart was na de aanslag gevlucht naar een boerderij, waar het wapen in lappen werd gewikkeld en weg werd gestopt. De zoon van de boer stuitte in 2009 bij het opruimen van de schuur op het wapen.