Syrië magneet voor Franse jihadstrijders

Twee klasgenoten, beide Franse moslims van 15 en 16 jaar, gingen op 6 januari niet naar school om les te volgen. Ze vertrokken in plaats daarvan naar Syrië. Ze werden opgespoord en naar huis gehaald - een van hen door zijn vader - en er wordt nu bekeken of het duo aangeklaagd kan worden voor terrorisme. Het verhaal van de twee tieners laat duidelijk zien dat Syrië een enorme aantrekkingskracht uitoefent op jonge moslims in het Westen. In Frankrijk is zelfs sprake van een ware golf aan jihadgangers.

Volgens de Franse autoriteiten hebben al meer dan zeshonderd Fransen plannen gemaakt om naar Syrië te vertrekken. Een deel heeft dit plan nooit uitgevoerd, maar het merendeel is nog steeds in Syrië of is inmiddels alweer teruggekeerd. Meer dan twintig Franse jihadstrijders zijn gesneuveld. Volgens cijfers van de Franse autoriteiten is een tiental Franse jongeren nog onderweg naar Syrië.

Veel van de jihadstrijders zijn overduidelijk amateurs, net als de twee klasgenoten die aan de strijd wilden deelnemen. "Hij is een slachtoffer, geen terrorist", aldus de vader van de 15-jarige Syriëganger die werd teruggehaald. "Hij heeft nooit een wapen aangeraakt." Volgens de vader is de reis van zijn zoon een 'jeugdzonde'.

De twee jongens zijn afkomstig uit Toulouse, in het zuiden van Frankrijk, en werden vrijdag ondervraagd door de rechter. Ze zijn aangeklaagd voor lidmaatschap van een terreurorganisatie en kunnen maximaal tien jaar celstraf krijgen. In Parijs werd vrijdag ondertussen het proces tegen drie andere jihadstrijders afgerond. De drie mannen, in leeftijd tussen de 21 en 26 jaar, hadden voorafgaand aan hun vertrek een grote hoeveelheid spullen ingeslagen: van bivakmutsen tot nachtkijkers en holsters. Hun reis strandde echter al op het vliegveld: ze werden opgepakt op een Franse luchthaven.

De Franse inlichtingendiensten staan in nauw contact met andere westerse landen om potentiële jihadgangers al in een vroeg stadium te kunnen volgen. De Franse minister van binnenlandse zaken Manuel Valls is van plan om een aantal voorstellen in te dienen bij de Franse president François Hollande om de stroom moslims naar Syrië in te dammen. Frankrijk kent het grootste percentage moslims in West-Europa en Syrië, dat ooit een Franse kolonie was, is voor een deel daarvan geen onbekend terrein.

Volgens Alain Chouet, voormalige directeur inlichtingen van de spionagedienst DGSE, worden jongeren naar Syrië gelokt door internetvideo's van de strijd, internetfora waar mensen worden gerekruteerd, de media-aandacht en het feit dat eenvoudig vanuit Turkije, een geliefde vakantiebestemming voor Fransen, de grens met Syrië kan worden overgestoken. Bovendien heeft de westerse steun voor de Syrische Nationale Coalitie tot gevolg dat nog meer mensen de strijd in Syrië als legitiem bestempelen.

"Het wordt gezien als een goede zaak, vanwege de positie die de Fransen, de Europeanen en de Amerikanen innemen", aldus Chouet. Niet elke jihadstrijder-in-de-dop volgt alle ontwikkelingen, maar 'wat mensen wel begrijpen is dat de revolutie een goede zaak is'. "Er kleeft een soort romantiek aan de gewapende strijd", denkt Chouet. "Combineer overtuiging en romantiek en je geeft je imago een enorme impuls."

Twee van de drie mannen die vrijdag voor de rechter in Parijs verschenen ontkenden dat ze deel wilden nemen aan de jihad en alle drie verklaarden tot doel te hebben oorlogsweduwen en geweld tegen kinderen te filmen. De spullen die ze aangeschaft hadden wilden ze vooral gebruiken voor wandelingen en vissen. Uit rechtbankdocumenten blijkt dat de planning van het drietal nogal grillig was. Zo twijfelden ze erover om per auto te gaan, omdat een van hen vreesde wagenziek te worden.

"Ik zie niet in hoe ik geradicaliseerd zou zijn", aldus de 24-jarige Salah Eddine Gourmat. "Het lijkt wel alsof jullie tegen iemand van Al-Qaida praten." De 26-jarige Youssef Ettaoujar, die vastzit in de gevangenis, zei dat zijn vele reizen naar Syrië en Mali absoluut niet bedoeld waren om contact te leggen met andere jihadstrijders. Ook zou de naam van zijn dochter, Jihad, geen verband houden met zijn plannen. Het openbaar ministerie heeft drie tot zes jaar celstraf tegen het drietal geëist. Op 7 maart wordt vonnis gewezen.