Ombudsman: zuiver naam Telegraafjournaliste
Minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD) moet alsnog de naam van Telegraafjournaliste Jolande van de Graaf zuiveren. Justitie heeft haar onrechtmatig aangemerkt als verdachte, concludeert de Nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer donderdag.
De journaliste werd vervolgd omdat ze in 2009 had gepubliceerd over de Irak-oorlog en over een veiligheidsdreiging bij een bezoek van de dalai lama. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) kwam tot de conclusie dat de informatie moest zijn gelekt naar de krant en besloot de telefoon van onder anderen Van der Graaf af te tappen.
Op basis van die onrechtmatige taps werd de journaliste vervolgd voor het lekken van staatsgeheimen. Uiteindelijk werd de vervolging beëindigd omdat er sprake was van onrechtmatig verkregen bewijs. In zo'n geval blijft de verdenking echter bestaan en dat leidt tot een aantekening op het strafblad.
Volgens de ombudsman is de journaliste echter onterecht als verdachte aangemerkt. Hij adviseert Opstelten dit alsnog te repareren.
Hij wijst erop dat journalistieke nieuwsgaring met bronbescherming een belangrijke voorwaarde is voor het verwezenlijken van de vrijheid van meningsuiting. De officier van justitie heeft volgens hem 'onvoldoende stil gestaan bij de bijzondere positie die een journalist in het kader van het recht van vrije nieuwsgaring heeft'.
Het OM moet volgens Brenninkmeijer 'zeer terughoudend' zijn om journalisten die 'misschien wel' staatsgeheime informatie publiceren, als verdachte aan te merken. "Die terughoudendheid is hier niet betracht."
Het is volgens hem extra pijnlijk dat achteraf blijkt dat de verdenking alleen is gebaseerd op de onrechtmatige middelen die de AIVD heeft ingezet. In de zaak werden ook twee oud-AIVD'ers vervolgd omdat zij de informatie naar Van de Graaf zouden hebben gelekt. Zij werden uiteindelijk ook vrijgesproken omdat het bewijsmateriaal tegen hen onrechtmatig is verkregen.
Van de Graaf schrijft donderdag in De Telegraaf dat het oordeel van de ombudsman haar 'heel wat waard' is. Zij zegt in haar werk nog steeds de gevolgen van de zaak te merken. "Een journalist is afhankelijk van bronnen en die drogen op als je wordt afgeluisterd."