20 juni 1976-De legendarische Panenka-penalty

Maurice (Maurisico)
Sommige sportmomenten blijven van generatie op generatie bekend. “Het stiftje van Panenka” is één van legendarische momenten die nooit vergeten zullen worden. Als een speler in 2007 een penalty tergend langzaam door het midden stift, wordt de Tjech Panenka er weer bij gehaald. Het verhaal achter de penalty; vandaag op 20 juni exact 31 jaar geleden.

Op het EK van 1976 in Joegoslavië stond Panenka met Tsjechoslowakije in de finale tegen West-Duitsland. De Tsjechen hadden in de halve eindstrijd van het EK in 1976 het favoriete Nederland van de grote Johan Cruijff bedwongen. In de finale tegen West-Duitsland kwam Tsjechoslowakije op een 2-0 voorsprong door doelpunten van Ján ¦vehlík in de 8e en Karel Dobias in de 25e minuut van de wedstrijd. Nog voor rust kwamen de Duitsers terug tot 2-1 door een doelpunt van Dieter Müller (28e minuut).

In de tweede helft leek het er steeds meer op te lijken dat Tsjechoslowakije de nieuwe Europees Kampioen zou gaan worden. Maar als vanzelfsprekend kwamen de Duitsers terug. In de laatste minuut maakte Bernd Hölzenbein de gelijkmaker, waarna strafschoppen de beslissing moesten brengen.

Zeven spelers schoten raak voordat Uli Hoeness op de stand van 4-3 miste. De beurt was aan Panenka. Met een lange aanloop liep hij naar de bal. Alles wees erop dat hij de rechterhoek zou kiezen. Zo dacht ook doelman Sepp Maier. Sierlijk dook de Duitser naar de bewuste hoek. Helaas, gefopt. Panenka lifte de bal met een tergend traag lobje in het midden van het doel. Tsjechoslowakije Europees kampioen, Panenka wereldberoemd.

Over de penalty zei Panenka later: "Ik wist dat als ik zou missen, onze communistische regering zou denken dat het een politiek gebaar was. Dan zou ik misschien eindigen in de uraniummijnen."

Panenka eindigde echter in Oostenrijk. Het Tsjechische regime beloonde de kunstzinnige penalty met een vrije gang naar het Westen. Rapid Wien werd de nieuwe club van de besnorde spelverdeler.

Tot zijn 47e stond Panenka wekelijks op Oostenrijkse velden. Op zijn 38e nam hij in dienst van Rapid Wien met een verloren Europese finale tegen Everton afscheid van het hoogste niveau. Daarna was hij nog in lagere klassen actief.

"Ik ben en was een echte liefhebber", vertelt de voormalige middenvelder. "Daarnaast kon ik het geld goed gebruiken. In het communistische systeem mocht je als voetballer pas op 32-jarige leeftijd naar het buitenland. Dan moest je ook nog eens vijftig interlands hebben gespeeld. Tot die tijd verdiende je nauwelijks meer dan een arbeider achter de lopende band. Geloof me, in zo'n situatie wil je nog graag een paar jaar in Oostenrijk voetballen hoor."

Onbewust moet hij er nog bijna wekelijks aan de penalty denken. "Ik was miljonair geweest wanneer ik niet in Tsjechië maar in Duitsland, Italië of Spanje was geboren", stelt hij. "En ik was net zo rijk als die Abramovich van Chelsea geweest wanneer ik voor iedere vraag over die ene strafschop een euro had gekregen. Zo is het echter niet gegaan."