[Historie]De Pyreneeën

Gerard (RedFever007)
Vandaag is de eerste Pyreneeënetappe. Sinds 1910 maken deze bergen deel uit van de Ronde van Frankrijk. Zeven jaar na de geboorte van de Tour de France beklommen de renners voor het eerst de Zuid-Franse bergen.
In het voorjaar van 1910 ging Alphonse Steines, medeorganisator van La Grande Boucle, op bezoek bij Tour-directeur Henri Desgrange. Steines had het plan bedacht om met de Tourkaravaan over de Zuid-Franse Pyreneeën te rijden. De aanhouder wint echter vaak en dat bleek ook in dit geval: Desgrange gaf z’n assistent na lang aangedrongen te hebben toestemming om de bergen te inspecteren. In die tijd waren de bergweggetjes niet meer dan modderige zandwegen en het was aan Steines om te bekijken of er met een fiets overheen gekomen kon worden.

Enkele hachelijke momenten later kwam Steines terug bij zijn baas met zijn ‘uiteraard’ positieve oordeel. Desgrange realiseerde zich ook dat deze heroïsche avonturen een goede verkoop van zijn krant L’Auto zouden stimuleren. Desgrange ging akkoord met het voorstel van zijn assistent en samen besloten ze een 326 kilometer lange bergetappe op te nemen in het routeboek.

Angst voor de Pyreneeën
Niet iedereen was even positief over de voorgenomen bergrit: van de 136 ingeschreven deelnemers trokken 26 renners zich bij voorbaat al terug. De monsterlijke tocht over de schier onbegaanbare bergpaden schrok veel deelnemers af. Dit liet Desgrange niet helemaal koud. Desgrange voorzag problemen met afvallende renners en besloot tot invoering van de Voiture Balai, beter bekend als de bezemwagen. Over werk had de bezemwagen niet te klagen, van de 110 startende renners wisten slechts 41 coureurs de uiteindelijke finish in Parijs te behalen.

De allereerste Pyreneeënetappe startte om half vier ‘s morgens in Luchon. Finishplaats Bayonne lag 326 kilometer verder. Onderweg dienden vier bergreuzen te worden overwonnen, bergen die nu een bijna mythische naam hebben. Achtereenvolgens werden de Col du Tourmalet, de Col d'Aubisque, de Col d'Aspin en de Col de Peyresourde beklommen.


De Col du Tourmalet, winnaar in 1910, Octave Lapize te voet

De hoogste Pyreneeën reus
Met zijn zeventien kilometer lange klim die eindigt op 2114 meter hoogte is de Tourmalet de hoogste col van de Pyreneeën. Tijdens de klim uit noordoostelijke richting moet een hoogteverschil van 1260 meter worden overwonnen. Dit komt neer op een gemiddeld stijgingspercentage van 7.4%.

In de beginjaren van de Tour werden de vier cols standaard genomen, in die tijd waren etappes van meer dan 300 kilometer eerder regel dan uitzondering. Toen de etappes korter werden, kwam het vaker voor dat slechts een gedeelte van het oorspronkelijke parkoers werd verreden. Ook werd de oorspronkelijke startplaats Bayonne vervangen door Pau, waar de renners vandaag zullen finishen.

De adelaar van Toledo
De renner die wellicht het meest schitterde in de Pyreneeën was de Spanjaard Féderico Bahamontes. Hij was een uitzonderlijk goede klimmer die jarenlang de bergetappes domineerde. De Adelaar van Toledo, zoals zijn bijnaam luidde, kwam veertien keer als eerste door op één van de toppen van de vier Pyreneeën cols en mag zich met recht de Pyreneeënkoning noemen.


Federico Bahamontes, de Adelaar van Toledo

In 1954 won de Spanjaard voor het eerst het bergklassement, iets dat hij in de daarop volgende jaren nog vijf keer zou doen. In totaal elf jaar heerste Bahamontes in de bergen. Legendarisch is de etappe uit 1954: als eerste passeerde de Adelaar de Aubisque, de Tourmalet en de Peyresourde. De Fransman Gilbert Bauvin kon echter verrassend in de buurt blijven. Door de matige daalkwaliteiten van Bahamontes kon Bauvin terug in het wiel komen van de Spanjaard waarna Bauvin alsnog wist te winnen en zich in geel mocht hullen. In 1959 wist Bahamontes eindelijk de Tour te winnen, waarna hij in 1963 en 1964 achtereenvolgens tweede en derde werd.