Vuurwerkverbod door eerste kamer, maar het echte verbod kan nog jaren duren
Een meerderheid in de Eerste Kamer heeft ingestemd met een totaalverbod op consumentenvuurwerk. Daarmee is het voorstel van GroenLinks-PvdA en de Partij voor de Dieren definitief aangenomen. Toch blijft de situatie voorlopig grotendeels ongewijzigd, want het verbod treedt pas na de komende jaarwisseling in werking. De praktische bezwaren zijn volgens het demissionaire kabinet te groot om het nog dit jaar te regelen: vuurwerk ligt al in de schappen, vergunningen zijn nog niet rond en uitvoeringsregels ontbreken.
Hoewel de formele goedkeuring er ligt, is er veel onduidelijkheid over hoe en wanneer het verbod precies ingaat. Staatssecretaris Thierry Aartsen liet weten dat zelfs de beoogde invoering bij de jaarwisseling van 2026 op 2027 krap is. Verenigingen zouden mogelijk nog professionele vuurwerkshows mogen organiseren, maar de voorwaarden daarvoor zijn nog niet uitgewerkt. Daarmee hangt de uitvoering van de wet aan elkaar van losse eindjes.
Het verbod kwam er niet zonder slag of stoot. Al in 2020 werd het wetsvoorstel ingediend, maar het werd tijdelijk geparkeerd om tegenstanders — vooral binnen de oude coalitie — tegemoet te komen. De stemming kantelde pas begin 2024, toen CDA, VVD en NSC alsnog steun gaven. Dat was opvallend, omdat juist deze partijen eerder waarschuwden voor overregulering en moeizame handhaving. Toch gaven ze toe aan de druk van hulpdiensten, gemeenten en ziekenhuizen, die elk jaar de schade en incidenten op de spoedeisende hulp zagen toenemen.
Wat opvalt is het betuttelende karakter van het verbod. Veel vuurwerksoorten waren al verboden, maar nu wordt ook het laatste restje particulier vuurwerkplezier — siervuurwerk — in de ban gedaan. Alleen onschuldig knutselspul als sterretjes en trektouwtjes mag straks nog. Ondertussen is het onduidelijk wie het verbod straks gaat handhaven. Hulpdiensten klagen al jaren over personeelstekort tijdens oud en nieuw, en de verwachting is dat illegaal vuurwerk alleen maar populairder wordt zodra legaal aanbod verdwijnt. Het feit dat niet in elke straat agenten kunnen patrouilleren om mensen die vuurwerk afsteken op heterdaad te betrappen maakt handhaving vrijwel onmogelijk.
Politie, brandweer en ambulancediensten maken zich er vooral zorgen over dat het verbod is aangenomen, maar nog lang niet geldt. Ze vrezen daarom dat komende jaarwisseling juist extra chaotisch wordt. Veel mensen zullen de laatste kans aangrijpen om ‘legaal’ siervuurwerk af te steken, terwijl de boodschap van de politiek al klinkt alsof het al verboden is. De dreiging van schijnveiligheid ligt op de loer, terwijl er nog geen plan van aanpak is voor naleving en controle.
De wet nu formeel rond, maar dus voorlopig nog niet van kracht. Of hij in de praktijk echt effect gaat hebben is nog de vraag. Voorlopig overheerst vooral de indruk dat de overheid vooral symbolisch ingrijpt, zonder dat er duidelijke kaders of handhavingsmogelijkheden liggen.
