Heeft het afsteekverbod voor vuurwerk in Amsterdam nog nut?
Moet het lokale afsteekverbod voor vuurwerk in Amsterdam tijdens oud en nieuw nog van kracht blijven als er geen landelijk verkoopverbod? Het AT5-panel is er verdeeld over. Volgens een nipte meerderheid, van de bijna 1800 panelleden die meededen aan het onderzoek, moet het afsteekverbod worden opgeheven bij het uitblijven van het verkoopverbod.
Sinds 2021 kent de gemeente een afsteekverbod, maar dat wordt sinds de invoering al jaren genegeerd. Als de klok middernacht slaat en het nieuwe jaar is begonnen, kleuren de vuurpijlen en potten de Amsterdamse lucht in allerlei kleuren.
Ook de afgelopen jaarwisseling werd er weer behoorlijk geknald in alle stadsdelen, met de bijkomende gevolgen van dien. Zo moest de brandweer 227 keer uitrukken, waarvan 32 keer voor een voertuigbrand, was er zeker 350.000 euro schade voor de gemeente en verdubbelde het aantal vuurwerkslachtoffers naar 25.
Vanwege de incidenten vindt de Amsterdamse driehoek - burgemeester, justitie en politie - het onverantwoord en onhoudbaar om nog langer te wachten met een landelijk vuurwerkverbod. "We doen in onze gemeente met man en macht wat we kunnen om de nacht veilig te laten verlopen, maar we hebben de landelijke politiek hier hard bij nodig. Het lokaal afsteekverbod is kansloos zo lang de regering niets doet tegen de verkoop en consumenten daarmee een tegengesteld signaal geeft. Het is niet langer uit te leggen", aldus burgemeester Halsema eerder tegen AT5.
De leden van het AT5-panel zijn het voornamelijk eens met de Amsterdamse driehoek. Ruim driekwart van de panelleden gaf aan voor een landelijk vuurwerkverbod te zijn. "Ik vind vuurwerk mooi en het is een traditie, maar het is niet meer uit te leggen als je ziet hoeveel schade er is", aldus een van hen. Een ander panellid sluit zich daarbij aan: "Historisch gezien hoort vuurwerk afsteken misschien bij oudjaar, maar tegenwoordig zijn de sterretjes en gillende keukenmeiden ingewisseld voor explosieven."
Panellid Emmy is net als het overgrote gedeelte van het AT5-panel voor de algemeen verkoopverbod. Ze is allergisch voor rook, maar noemt de jaarwisseling ook 'verschrikkelijk'. "Het was de ene knal na de ander. Echt keihard vuurwerk. Het hele huis trilde, terwijl ik op de elfde verdieping woon. Het is toch belachelijk?"
Voor veel van de panelleden is de schade die wordt veroorzaakt een reden waardoor het landelijke verkoopverbod niet meer kan uitblijven. Een kwart van de panelleden gaf aan dat er bij hen in de buurt schade is ontstaan door vuurwerk en ruim een derde gaf aan bang te zijn dat de auto schade oploopt door het geknal.
Knaldrang
Toch is niet iedereen voor het verkoopverbod en vindt bijna 40 procent dat het afsteken van vuurwerk ook echt bij de jaarwisseling hoort. "Vuurwerk is prachtig, maar het verbindt ook. Even met z'n allen naar buiten om middernacht. Proosten met de buren, een praatje maken, even kijken naar het vuurwerk en dan weer naar binnen."
Meerdere panelleden halen ook de vraag op of een landelijke verkoopverbod wel gaat werken. "Dan halen ze het bij onze buurlanden en dat is vaak harder spul. Zolang je in Europees verband niets doet, heeft een verbod echt geen zin", zo legt een van de panelleden uit.
Vuurwerkverkoper én panellid Jeffrey is ook absoluut tegen de komst van een landelijk verkoopverbod. Natuurlijk voor de zaak, maar volgens hem bestaat de avond anders niet zoals het zou moeten zijn. "Vuurwerk afsteken hoort er echt 100 procent. Het is een traditie waar veel mensen van houden."
Wel of geen afsteekverbod
Maar ook Jeffrey heeft wel een punt van kritiek bij het afsteken van vuurwerk. Het is volgens hem voor de Amsterdammer allemaal heel gek hoe het nu loopt. Wel mogen kopen, maar niet afsteken. Een mening die andere panelleden delen. "Alsof de kast tot de nok gevuld is met snoep, maar je mag er nooit wat uit pakken."
Er zijn wel panelleden die merken dat sinds de invoering van het afsteekverbod wel wat minder afgestoken wordt, maar toch vindt 70 procent dat het verbod geen zin heeft gehad. Moet het afsteekverbod dan wel door worden gezet zonder een verkoopverbod? Daar twijfelen de panelleden over. De uitkomst is ongeveer 50/50, waar net iets meer voor het stopzetten van het afsteekverbod is.
De reden voor veel mensen om te zeggen dat vuurwerk zonder verkoopverbod wel moet kunnen worden afgestoken? De handhaving van het verbod. Meer dan 70 procent gaf aan dat er meer op moet worden gehandhaafd, of zoals een panellid het beschrijft: "Handhaving? Dat ken ik niet met oud en nieuw."
Drie boetes uitgedeeld voor negeren afsteekverbod
"Behoorlijk zinloos", was de bewoording die burgemeester Halsema er aan gaf. In het AT5-programma Het Gesprek met de Burgemeester liet ze weten dat de afgelopen jaarwisseling er maar drie boetes zijn uitgedeeld. Volgens Halsema had de politie en handhaving de handen vol tegen het tegengaan van geweld en onrust, zo waren er in totaal 66 aanhoudingen en moest de Mobiele Eenheid ingrijpen in Oost en Nieuw-West. "Wij hebben met de politie afgesproken dat de prioriteit tijdens oudjaarsnacht ligt bij het voorkomen van onrust, het tegengaan van branden en het tegengaan van grote risico's en pas daarna komen de boetes."
Halsema wil juist nu nog meer lobbyen in Den Haag voor een landelijk verkoopverbod en doet dat ook met andere burgemeesters van grote steden. "We hebben een kabinet dat er prat opgaat dat ze van de law and order zijn en repressief willen handhaven op van alles en nog wat en het nu laten afweten." Zelf ziet de burgemeester niets in het stopzetten van het afsteekverbod, ondank dat de handhaving dus nauwelijks te doen is.