Feitenrelaas: Driehoek overwoog verbod Ajax-Maccabi wegens geweldsincidenten

De Amsterdamse driehoek – politie, justitie en burgemeester – overwoog de wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv diezelfde dag nog te verbieden vanwege "agressie van de Maccabi-supporters en de reactie van taxichauffeurs daarop". Zij concludeerden echter dat de situatie in de stad dan onhoudbaar zou zijn. Dat blijkt uit de zojuist gepubliceerde reconstructie (feitenrelaas) over de gebeurtenissen van afgelopen week rondom Ajax Maccabi.

Volgens de driehoek was het geweld van de afgelopen dagen "een giftige cocktail van antisemitisme, hooligangedrag en woede over de oorlog in Palestina en Israël en andere landen in het Midden-Oosten". Het geweld kwam daarbij van beide kanten.

Woensdagnacht waren zowel Maccabi- als Fenerbahçe-supporters in de stad voor hun duels met respectievelijk Ajax en AZ. In de nacht ontstonden er meerdere opstootjes. Zo trokken Maccabi-supporters een Palestijnse vlag van een gevel van een pand op het Rokin, vernielden ze een taxi en werd een Palestijnse vlag in brand gestoken op de Dam.

Daarna verscheen er online een oproep aan taxichauffeurs om zich te mobiliseren. De taxichauffeurs gingen richting het Holland Casino bij het Max Euweplein waar zich op dat moment vierhonderd Israëlische supporters bevonden. De politie heeft de supporters uit het casino naar buiten begeleid en een grote confrontatie tussen de groepen voorkomen. Wel waren er kleine opstootjes rond het plein.

Wedstrijd verbieden
Het was reden genoeg voor de driehoek om donderdagochtend een extra vergadering in te lassen. Hier werd de mogelijkheid besproken om de wedstrijd alsnog te verbieden, gezien de incidenten van de avond ervoor. "Behalve dat daarvoor de juridische onderbouwing mist, concludeert de driehoek dat de situatie in de stad dan onhoudbaar zal worden, omdat er al grote aantallen supporters in de stad zijn", staat in het feitenrelaas van de driehoek.

En dus ging de wedstrijd door. Wel werd Ajax verzocht om het stadion eerder te openen, zodat Maccabi-supporters eerder uit de binnenstad zouden vertrekken.

Dag van de wedstrijd
Donderdagmiddag, rond 13.00 uur, verzamelde een grote groep Maccabi-supporters zich op de Dam. Daar kwamen ook tegenstanders op af. Er ontstonden vechtpartijen tussen de groepen en er werd zwaar vuurwerk afgestoken.

Bij het stadion bleef het relatief rustig, mede vanwege charges van de Mobiele Eenheid. De grote incidenten vonden later in de nacht plaats in de binnenstad. Volgens het feitenrelaas liep een grote groep Maccabi-supporters in het gebied rond de Dam, een deel met stokken in de hand. Zij pleegden ook vernielingen. De politie besloot de veiligheidsrisicogebieden uit te breiden na incidenten met kleine groepen relschoppers die gewelddadige hit-and-runs pleegden op Israëlische supporters en ook uitgaanspubliek.

"De politie kan veel incidenten voorkomen. Desondanks zien relschoppers kans om ernstige mishandelingen te plegen met gewonden onder Maccabi-supporters tot gevolg. Het blijkt voor de politie bijzonder moeilijk om tegen dit soort flitsmomenten op te treden."

'Schoof onbereikbaar'
Gezien de ernst van de situatie en de mogelijke internationale gevolgen besluit de burgemeester om 3.00 uur 's nachts de minister-president in te lichten. Maar: "omdat de burgemeester hem niet kan bereiken, belt ze met de minister van Justitie en Veiligheid." Uiteindelijk heeft ze om 7.00 uur in de ochtend een telefoongesprek met hem en de minister van Justitie en Veiligheid.

Op vrijdag, de dag na de wedstrijd, volgen verschillende incidenten elkaar op in de stad. Zo wordt er die middag rond 15.30 uur door de politie om extra bijstand gevraagd. Er komen op dat moment signalen binnen over een dreiging bij de Westermoskee. Dat signaal wordt nagelopen en er wordt met de moskee contact gelegd.

Later die avond wordt er een bommelding gedaan bij een Joods gebedshuis, waar op dat moment ook de minister van Buitenlandse Zaken van Israël aanwezig is. Er wordt breed afgezet, maar het blijkt uiteindelijk vals alarm. Een herdenking van de Kristallnacht bij het Muiderpoortstation wordt die avond naar binnen verplaatst.

Incidenten vrijdagnacht
Ook in de nacht die daarop volgt vinden er incidenten plaats: vrijdag rond 23.30 uur zou een taxichauffeur een persoon antisemitisch hebben beledigd. Rond 01.20 uur is in Buitenveldert met een lange stok geprobeerd een Palestijnse vlag aan een balkon in brand te steken, hierbij zijn geen verdachten aangetroffen. Omstreeks 3.30 zou een man een taxi zijn uitgetrapt omdat hij Joods is. De taxi is niet meer aangetroffen. Op de J.P. Heijestraat in West wordt iemand mishandeld, waarvoor een dag later iemand is aangehouden. Verder wordt die nacht de Koninklijke Marechaussee bespuugd tijdens hun beveiligingswerk bij een Joods object. De verdachte wordt daarbij aangehouden.

Zaterdagavond zijn er opnieuw twee antisemitische incidenten. Zo vraagt een scooterrijder een man naar zijn paspoort en of hij Israëlisch is. Ook vraagt een taxichauffeur aan een klant of hij Israëlisch is en geeft aan dat zijn vrienden hem wel komen opzoeken.

62 aanhoudingen
De politie heeft in de middag en de avond voor, tijdens en na de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv 62 aanhoudingen verricht wegens onder andere openlijke geweldpleging, vernieling en het verstoren van de openbare orde. Van deze personen zijn 49 woonachtig in NL en 10 in Israël. Van de overige verdachten wordt de woonplaats nog achterhaald t.b.v. eventuele vervolgingsbeslissing.

Premier Dick Schoof sprak maandagmiddag in een persconferentie van "onversneden antisemitisme door een groep die 'hit-and-run'-acties pleegde en waarin 'jongeren met een migratieachtergrond oververtegenwoordigd" waren. De driehoek schrijft dat de precieze identiteit van daders in politieonderzoek moet worden vastgesteld. "De driehoek benadrukt dat antisemitisme niet met ander racisme kan worden beantwoord: de veiligheid van de éne groep mag niet ten koste kan gaan van de veiligheid van de andere."

De driehoek vervolgt: "Joodse Amsterdammers worden niet veiliger als Marokkaanse en islamitische Amsterdammers onveiliger en onvrijer worden. Integendeel. Onder Marokkaanse en islamitische Amsterdammers is ook afschuw over het geweld waarvoor nu de hele groep verantwoordelijk lijkt te worden gehouden. Veel Joodse Amsterdammers verafschuwen ook het toegenomen racisme en de intolerantie jegens andere minderheden. Onder alle andere Amsterdamse minderheden heersen gevoelens van onveiligheid en achterstelling. Amsterdam is van ons allemaal en de rechtsstaat is er voor iedereen."

Het feitenrelaas wordt dinsdagmiddag in een spoeddebat besproken door de gemeenteraad. Dat debat is vanaf 12.00 uur live op AT5 te volgen.