Nederland: ¤1,2 miljard militaire steun aan Oekraïne, meer openbare informatie

Defensie maakt voortaan meer informatie openbaar over de militaire leveringen aan Oekraïne. Dit schrijft minister Kajsa Ollongren vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Zo is vandaag bekendgemaakt wat voor type goederen en middelen zijn gedoneerd sinds 24 februari 2022. Hierdoor wordt voor het eerst de breedte, diversiteit en omvang van de Nederlandse militaire steun inzichtelijk gemaakt. Nederland heeft inmiddels ter waarde van € 1,2 miljard aan militaire steun geleverd aan Oekraïne.

De militaire steun vanuit Nederland begon in februari 2022 toen Rusland steeds meer militairen naar de grens met Oekraïne stuurde. Op 24 februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen. Voor Nederland is het belangrijk dat Oekraïne de oorlog niet verliest. Het kabinet vindt het daarom erg belangrijk om steun te blijven geven aan het versterken van de Oekraïense strijdkrachten

Defensie stuurt materieel, geeft training aan Oekraïense militairen en verricht onderhoud. Daarnaast zet Nederland forensische opsporingsteams in voor het verzamelen van bewijs van oorlogsmisdaden.

Naast militaire steun helpt Nederland ook op andere manieren, zoals humanitaire steun. Het helpt de slachtoffers van de oorlog, zowel in Oekraïne als in buurlanden. Nederland helpt ook met geld voor landbouw en herstelwerkzaamheden. Ook steunt Nederland onderzoek naar schendingen van mensenrechten en humanitair oorlogsrecht.

Gevolgen voor Nederlandse krijgsmacht
Elke keer wordt goed gekeken wat Oekraïne nodig heeft, en wat Nederland kan bieden. Nederland houdt bijvoorbeeld goed in de gaten dat er genoeg militair materieel in Nederland overblijft. En dat er genoeg instructeurs blijven voor Nederlandse militairen.

De militaire leveringen aan Oekraïne hebben invloed op de operationele gereedheid van Defensie, maar de gevolgen zijn tot nu toe als acceptabel beoordeeld. De minister benadrukt hier oog voor te houden: “Naast de militaire steun aan Oekraïne is het zaak dat we blijven bouwen aan de versterking van onze eigen krijgsmacht. Dit vraagt veel van onze mensen.”

Defensie wordt financieel gecompenseerd voor de leveringen. Waar nodig wordt het geschonken materieel opnieuw besteld en aangevuld. Dit laatste kost tijd, omdat meerdere landen sinds jaren weer fors investeren in hun krijgsmacht en voor miljarden aan materieel aanschaffen. De minister wijst daarbij op het belang van samenwerking met de industrie.

Nederland kreeg vanuit de Europese Vredesfaciliteit tot nu toe € 202,9 miljoen gecompenseerd. Dit fonds heeft € 3,5 miljard beschikbaar gesteld voor de levering van militair materieel vanuit de EU-lidstaten.

Openbare informatie, tenzij
Het kabinet maakt zoveel mogelijk openbaar welk militair materieel ze levert. Daarmee laat Nederland zien dat ze vastberaden is om Oekraïne te blijven ondersteunen. Daarnaast helpt de informatie om het maatschappelijk debat over de oorlog meer in het openbaar te voeren. De grotere openheid sluit ook aan bij hoe partnerlanden en de industrie ermee omgaan.

Als het delen van informatie de operationele veiligheid van Oekraïne of Nederland in gevaar brengt, deelt het kabinet de informatie alleen vertrouwelijk met de Tweede Kamer. Ook houdt Defensie bij het openbaar maken rekening met de belangen van bondgenoten, partners en de industrie. Per moment wordt bekeken wat kan.

Geleverd en toegezegd vanaf februari 2022 (openbaar)

De informatie is bijgewerkt tot 5 april 2023.

  • Gevechtsvoertuigen
  • T-72-tanks (45 stuks), YPR-pantserrupsvoertuigen (196 stuks), Fennek-verkenningsvoertuigen en Viking-rupsvoertuigen. Leopard 1-tanks samen met Denemarken en Duitsland (ten minste 100 stuks). 
  • Vuursteunsystemen 
  • PzH2000 pantserhouwitsers (8 stuks) en 120mm-mortieren.
  • Luchtverdedigingssystemen
  • Patriot-lanceerinstallaties (2 stuks) met bijbehorende raketten, MR-2 mobiele luchtdoelkanonnen (100 stuks), raketten en raketsystemen voor de luchtverdediging, zoals de Stinger.
  • Individuele wapens
  • Diverse mitrailleurs, zoals MAG, Minimi en .50, (lange afstands-)geweren en pistolen.
  • Munitie
  • Diverse soorten kleinkalibermunitie voor individuele wapens en zware munitie voor gevechtsvoertuigen en kanonsystemen, anti-tank munitie, zoals LAW en Panzerfaust.
  • Sensoren en waarnemingsmiddelen
  • Diverse soorten drones met wat er bij hoort (143 stuks), radar- en detectiesystemen zoals grondsensoren, en in totaal 1.037 stuks nachtzichtapparatuur waaronder helderheidsversterkers en warmtebeeldkijkers. 
  • Bruggen
  • Baileybruggen (15 stuks) en M3-pontonsystemen (6 stuks).
  • Keukens
  • (Mobiele) veldkeukens (31 stuks).
  • Voertuigen (441 stuks)
  • 4-tonner vrachtwagens, Amarokvoertuigen en ambulances 
  • Ontmijningsmateriaal
  • Scanjack-mijnruiminstallatie (1 stuks), Bozena-mijnruiminstallatie (2 stuks), mijndetectors, mijnprikkers en EOD-uitrusting.
  • Vaartuigen (6 stuks).
  • 2 mijnenjagers van de Alkmaarklasse.
  • Veldhospitalen (10 stuks)
  • Tenten (300 stuks).
  • Aggregaten (676 stuks).
  • Reservedelen: voor diverse soorten voertuigen en (wapen-)systemen.
  • Logistiek materiaal: zoals hijskranen (2 stuks), shovels (10 stuks) en heftrucks (21 stuks).
  • Persoonlijke uitrusting: zoals kleding, helmen, scherfvesten.
  • Rantsoenen
  • Medische goederen: zoals persoonlijke EHBO-pakketten, medicijnen.
  • Brandstoffen: zoals diesel en kerosine.

Op kleinere schaal verzorgen Nederlandse militairen specialistische opleidingen en trainingen, zoals rij- en vaaropleidingen, medische training en training op het gebied van ontmijning en de bediening van drones.

Daarnaast zet Nederland grotere eenheden in om Oekraïense strijdkrachten te trainen:

  • Operatie Interflex: In het Verenigd Koninkrijk krijgen Oekraïense rekruten snel en op grote schaal een basistraining. In 5 weken leren ze tactische training, wapenleer en schietopleiding, medische zorg, humanitair oorlogsrecht en de omgang met explosieven en cyberdreiging. Na de opleiding vertrekken de militairen naar het front. Nederland levert sinds oktober 2022 tientallen instructeurs voor de training. Naast het Verenigd Koninkrijk als gastland leveren ook Canada, Denemarken, Finland, Nieuw-Zeeland en Zweden instructeurs.
  • Europese trainingsmissie EUMAM: Defensie levert militairen voor de trainingsmissie van de Europese Unie (EUMAM). 230 van hen gaan Oekraïense bataljons- en brigadestaven opleiden. Zo’n 60 Nederlanders trainen in april 2023 Oekraïense infanteriecompagnieën. Voor deze EU Military Assistance Mission levert Nederland ook 2 officieren aan het hoofdkwartier in Brussel, 6 militairen bij het Special Training Command in het Duitse Strausberg en 1 militair bij het Combined Arms Training Command in het Poolse Zagan.

Forensisch opsporingsteam
Nederland levert een ongeveer 40-koppig forensisch en opsporingsteam om onderzoek te doen naar oorlogsmisdaden in Oekraïne. De experts komen vooral vanuit de marechaussee. Ze werken op verzoek van Oekraïne, onder de vlag van het International Strafhof (ICC). Het Nederlandse team is in mei en november 2022 ingezet. In het voorjaar en najaar van 2023 gaan ze opnieuw.

Overzicht financieel
Nederland leverde inmiddels voor € 1,2 miljard aan militaire steun aan Oekraïne (stand 5 april 2023). De steun bestaat uit:

  • Directe levering: vanuit de eigen militaire voorraden is voor een waarde van € 588 miljoen aan materieel geleverd aan Oekraïne. Dit is het bedrag dat het materieel waard was op moment van leveren (de boekwaarde). Omdat het ook geld kost om de geleverde goederen weer aan te vullen of te vervangen, komen de totale kosten voor Nederland op € 912 miljoen.
  • Commerciële levering: Nederland heeft ook militaire goederen gekocht voor Oekraïne. Voor een bedrag van € 121 miljoen.
  • Internationaal fonds voor Oekraïne: Nederland stortte € 100 miljoen in het International Fund for Ukraine. Vanuit dit fonds wordt militair materieel voor Oekraïne betaald dat de industrie rechtstreeks levert.
  • NAVO-trustfonds: Nederland draagt € 100 miljoen bij aan het NAVO Ukraine Comprehensive Assistance Package (UCAP). Hieruit worden goederen en voorzieningen betaald zoals brandstof, medische voorzieningen, winteruitrusting en jammers om drones te verstoren. Het gaat bij dit fonds om de zogenoemde niet-letale steun, dus geen wapens of wapensystemen.

Leveringen aan Oekraïne-stand op 3 april 2023 ( Beeld: Ministerie van Defensie)
Leveringen aan Oekraïne door Nederland; stand op 5 april 2023 (Beeld: Ministerie van Defensie)