Grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport, Tom Egbers zondag van de buis

Jippie

NOS Sport-presentator Tom Egbers is dit weekend niet te zien op televisie. Hij is in opspraak geraakt door een artikel in de Volkskrant over misstanden bij de sportredactie. Egbers is het vaste gezicht van de zondagavonduitzending van NOS Studio Sport Eredivisie.

In de Volkskrant vertelt een voormalig medewerkster van NOS Sport hoe ze als stagiaire een affaire met Egbers had. Nadat Mevr. Egbers hierachter kwam werd de relatie beeïndigd maar zou Egbers de medewerksterer een tijdlang hebben getreiterd en geïntimideerd. De vrouw deed haar beklag bij de hoofdredactie, maar werd niet gehoord. 

De Volkskrant heeft de afgelopen maanden met 32 werknemers en oud-medewerkers van NOS Sport gesproken, hieruit blijkt een sfeer van grensoverschrijdend gedrag.

Ook de naam van Jack van Gelder werd genoemd in het artikel, hij kwam hier zelf donderdagavond al mee naar buiten in het tv programma HLF8. Toen hij door een collega-presentatrice werd gebeld of hij haar mentor wilde zijn , had hij geantwoord 'alleen, als je bij mij in bad komt zitten'. Daarnaast heeft hij bij een ruzie op de werkvloer een vrouwelijke collega uit hebben gescholden voor 'hoer'.

De verklaring van de NPO:

"De externe vertrouwenspersoon heeft de inventarisatie bij NOS Sport afgerond en het verslag met de NOS-directie gedeeld. Het verslag bevat zowel meldingen van grensoverschrijdend gedrag als ervaringen over de werkcultuur bij NOS Sport over de afgelopen ruim 20 jaar. Dit gaat om geïnventariseerde verhalen en is geen onderzoek met hoor-en-wederhoor. Toch heeft het verslag indringende inzichten opgeleverd, die de NOS raken en tot actie dwingen.

Indien melders dat wensen, gaat de onafhankelijke, externe klachtencommissie meldingen naar grensoverschrijdend gedrag op feiten onderzoeken. De NOS-directie zal het advies van de externe vertrouwenspersoon opvolgen en in gesprek gaan met betrokkenen. Daarnaast biedt de NOS medewerkers die daar behoefte aan hebben professionele begeleiding aan. Ook wordt het bestaande beleid met betrekking tot het melden van grensoverschrijdend gedrag geëvalueerd en verbeterd, aangezien signalen onvoldoende aan het licht zijn gekomen.

Wat betreft de werkcultuur: de NOS-directie heeft een extern adviesbureau ingeschakeld om een cultuuromslag te bewerkstelligen, met als doel een veiliger en socialer werkklimaat. Ook de organisatiestructuur van NOS Sport wordt onder de loep genomen. De huidige hoofdredactie wil ruimte aan de cultuuromslag geven, en daarom gaat de directie met hen in overleg over gefaseerd terugtreden, zodat veranderingen kunnen worden doorgevoerd terwijl tegelijkertijd de continuïteit en alles wat NOS Sport maakt gewaarborgd blijft.

De NOS neemt ook extra stappen om grensoverschrijdend gedrag voortaan vroegtijdig te signaleren en tegen te gaan. Uit de inventarisatie blijkt dat medewerkers niet altijd het gevoel hadden dat er werd opgetreden als er een signaal werd afgegeven. De NOS start met het trainen van leidinggevenden om ongewenst gedrag eerder te signaleren en daarop te kunnen acteren. Daarnaast gaat de directie met de betrokkenen in gesprek om te horen wat er op korte termijn kan worden verbeterd.

De maatregelen die de NOS nu neemt, horen bij het in december door de hoofdredactie Sport ingezette tweesporenbeleid; enerzijds het inventariseren van de ervaringen van grensoverschrijdend gedrag en anderzijds het veranderen van de cultuur bij NOS Sport.

De NOS zal de OGCO (de Commissie van Rijn) informeren over haar bevindingen. Zoals bekend doet de Commissie van Rijn onderzoek naar gedrag, cultuur en omgevingsfactoren die op gedrag van invloed kunnen zijn.

Inventarisatie
De afgelopen twee maanden hebben twee externe vertrouwenspersonen meldingen in kaart gebracht van (oud-)medewerkers over grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport. Tot de externe onafhankelijke inventarisatie is besloten door de NOS-directie op verzoek van de hoofdredactie Sport. Die had naar aanleiding van de DWDD-kwestie een interne oproep gedaan om ongewenst gedrag te melden.

In het inventarisatieverslag staan meldingen van pestgedrag, (seksuele) intimidatie, discriminatie, verbale agressie en integriteitsvraagstukken over een tijdsbestek van langer dan twintig jaar.

Daarnaast zijn er meldingen die betrekking hebben op de cultuur op de sportredactie. Medewerkers geven aan trots te zijn voor NOS Sport te werken en benoemen de journalistieke kwaliteit van de leiding. Ook komt het beeld naar voren dat in de genoemde periode te veel de focus heeft gelegen op het eindresultaat en te weinig op het menselijke aspect. Dat heeft geleid tot een cultuur waarin dit gedrag kon plaatsvinden.

In het verslag van de externe vertrouwenspersoon staat ook dat melders vinden dat leidinggevenden bij NOS Sport niet genoeg hebben gedaan met signalen van grensoverschrijdend gedrag. Daartegenover staat dat de medewerkers ook aangeven dat op het gebied van omgangsvormen de afgelopen jaren verbeteringen zijn bereikt.

Reactie NOS
Algemeen directeur van de NOS Gerard Timmer: “Deze ervaringen raken ons. Het zijn voorbeelden van omgangsvormen die niet passen bij wie we willen zijn en waar de NOS voor staat. Het zijn ervaringen die we willen erkennen en waar we excuses voor maken. Deze ervaringen leren ons dat we het in de toekomst beter moeten doen. Het is belangrijk dat iedereen zichzelf kan zijn en zich veilig voelt bij de NOS. Bovenal uit menselijk oogpunt en ook omdat dit bijdraagt aan betere journalistieke verhalen. We willen hierover graag in gesprek met betrokkenen, desgewenst met professionele begeleiding. Dit om te leren van de dingen die in het verleden niet goed zijn gegaan, en om in de toekomst het goede te kunnen doen. Want laat één ding duidelijk zijn: we zijn vastberaden dit niet meer te laten gebeuren”.

Tegelijkertijd met de inventarisatie kondigde de NOS in december 2022 ook cultuurveranderingen aan, als tweede spoor in het tweesporenbeleid. Hoofdredacteur NOS Sport Maarten Nooter: “Wij geloven in dat tweesporenbeleid. Benoemen wat niet goed is en doorgaan op een manier die wél goed is. Daarvoor moeten we eerst dat redactie brede cultuuronderzoek houden en kritisch naar onszelf en onze organisatie kijken. En dus ook naar de mensen die daar leiding aan geven. Zodra helder is hoe de omslag het beste gemaakt kan worden, hoort daar ook nieuw leiderschap bij en daar maken wij als hoofdredactie ruimte voor. Niet per direct want de continuïteit van de sportverslaggeving dient gegarandeerd te blijven. Wel op termijn, en daarover gaan we in gesprek.”

Wat de NOS tot nu toe heeft gedaan om een veilige werkomgeving te creëren
De NOS zet zich al langer in om een sociaal veilige werkomgeving te creëren voor alle werknemers. Zo is een aantal jaar geleden een bewustwordingscampagne gestart en zijn er interne ambassadeurs ingezet om gewenst gedrag te bevorderen. Leidinggevenden bij de NOS volgen trainingen over omgangvormen en leidinggeven. Er zijn ook trainingen voor medewerkers georganiseerd om je uit te spreken en hoe je iemand aanspreekt op gedrag. Ook is er in 2020 het beleid Omgangsvormen vastgesteld. Onderdeel hiervan is een gedragscode (sinds 2010) die definieert wat gewenste en ongewenste omgangsvormen bij de NOS zijn.

Het percentage ongewenst gedrag is in die jaren gedaald, maar nog altijd onvoldoende. In september 2022 is NOS breed het inclusiviteitsprogramma Samenwerken aan verschil gestart, waar omgangsvormen een onderdeel van zijn. Bij NOS Sport is in het kader van dit programma een kernteam Diversiteit & Inclusie samengesteld, met als doel het creëren van een veilige werkomgeving voor iedereen.

Er zijn sinds 2000 vertrouwenspersonen bij de NOS actief – zowel intern als extern – waar medewerkers in volledige vertrouwelijkheid hun verhaal kwijt kunnen. Zij rapporteren ieder jaar aan de NOS directie en de Ondernemingsraad.

Het inventarisatieverslag onderstreept het belang te blijven werken aan een veilig werkklimaat.

Reactie Raad van Bestuur na publicatie Volkskrant
De Raad van Bestuur van de NPO is geschrokken van de uitkomsten van de inventarisatie van grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport, die de NOS donderdag zelf bekend heeft gemaakt na een verslag van een extern vertrouwenspersoon. Het artikel van de Volkskrant hierover, dat vrijdagavond verscheen, heeft dat beeld helaas alleen maar versterkt. De NPO leeft mee met alle betrokkenen.

Bij de publieke omroep mag geen ruimte zijn voor grensoverschrijdend gedrag. Het is ontzettend belangrijk dat iedereen zich gesteund voelt om ongewenst gedrag op de werkvloer niet te accepteren en te corrigeren, maar ook dat iedereen zich veilig genoeg voelt om zich hierover uit te spreken. We prijzen dan ook de moed van iedereen die hierover naar buiten is gekomen.

Maatregelen van de NOS moeten ervoor zorgen dat er een verbetering komt van de werkomgeving bij NOS Sport. De NPO stuurt vanuit haar wettelijke taak sterk aan op de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de aanpak van grensoverschrijdend gedrag en het daarbij behorende leiderschap binnen de publieke omroep; hoewel de NPO geen werkgeversverantwoordelijkheid voor de individuele omroepen draagt.

De onafhankelijke Onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen (OGCO), onder leiding van Martin van Rijn, heeft al in december 2022 kenbaar gemaakt, en heeft dat donderdag nogmaals bevestigd, dat ook de situatie bij NOS Sport onderdeel is van haar onderzoek. De NPO heeft deze commissie in november 2022 ingesteld, op verzoek van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), om onderzoek te doen naar grensoverschrijdend gedrag en de onderliggende systemische oorzaken binnen de gehele publieke omroep. Dit onderzoek loopt en de verwachting is dat dit rond de zomer is afgerond."