Russisch Legioen vecht tegen de troepen van Poetin in Oekraïne

Ze zijn om uiteenlopende motieven ingestapt, maar hebben hetzelfde doel: Vladimir Poetin omverwerpen. Honderden Russen vechten in het Vrijwilligerslegioen "Vrijheid van Rusland" onder Oekraïens bevel tegen de troepen van het Kremlin. Dit geeft ook een politiek signaal af.

Hoeveel het er precies zijn en waar ze zijn, is topgeheim. Hun beweegredenen zijn heel verschillend. En als je je wil aansluiten, is een leugendetectortest verplicht. Maar ze bestaan: Russen vechten samen met Oekraïne tegen Russische troepen, verenigd in het "Vrijheid van Rusland"-legioen onder Oekraïens bevel.

"Ik ben geen verrader. Ik ben een echte Russische patriot", zegt de woordvoerder van het Legioen, die zichzelf Caesar noemt. Hij neemt graag journalisten  mee naar de ruïnes van een orthodox klooster in Dolina, een gebied dat in het najaar door het Oekraïense leger werd heroverd. De verbrijzelde gouden koepel, een beschermengel tussen het puin en vernietigde iconen vormen het ideale decor om "de wereld de waarden te laten zien waar Poetin voor staat", zoals de man met de staalblauwe ogen uitlegt.

Caesar kiest zijn woorden - soms Russisch, soms Engels - zorgvuldig. "Ik vecht niet tegen het moederland, ik vecht tegen het regime van Poetin, tegen tirannie". Het legioen bestaat uit "enkele honderden" Russen die na twee maanden training sinds mei in de Donbass zijn ingezet.

Ook actief in Bachmut
Het legioen maakt deel uit van het International Volunteer Corps binnen het Oekraïense leger, het embleem is een vuist met de woorden "Vrijheid" en "Rusland" erboven geschreven. Caesar legt uit dat zijn manschappen onder meer zijn ingezet in Bachmut aan het oostfront, waar al maanden hard voor wordt gevochten. Daar vochten ze onder Oekraïens bevel voornamelijk in artillerie.

"Het zijn gemotiveerde en professionele strijders die hun werk perfect doen", zegt een Oekraïense officier die anoniem wenst te blijven. Rekruten worden zorgvuldig gescreend voordat ze worden toegelaten - door middel van interviews en een leugendetectortest - om het risico op infiltratie uit te sluiten. Het legioen "Vrijheid van Rusland" publiceert voornamelijk propagandavideo's op Telegram, Twitter en Instagram en beweert al duizenden sollicitaties te hebben ontvangen.

Volgens de Oekraïense militaire expert Oleg Zhdanov heeft het legioen vooral politieke betekenis: "Het is goed voor Oekraïne als het kan laten zien dat ook de Russen democratie en vrijheid steunen en aan de goede kant strijden", zegt hij. De Russische strijders hebben echter "door hun kleine aantal niet veel invloed" op het verloop van de oorlog.

Gevechten zijn een breuk met het thuisland
De legionairs hebben verschillende motieven om tegen Rusland te vechten. Voor Tichiy, een arbeider uit de Russische industriestad Togliatti, 800 kilometer ten zuidoosten van Moskou, zijn de redenen meer persoonlijk dan politiek: zijn vrouw - die hij in Rusland leerde kennen - is Oekraïens. "Ze zou het niet hebben begrepen als we in Rusland waren gebleven", zegt de 40-jarige vader van twee kinderen, die op het moment van de invasie met zijn gezin op bezoek was in Kyiv.

Van daaruit keerde de familie nooit meer terug naar Rusland - in plaats daarvan sloot Tichiy zich aan bij het Legioen. Zijn familie in Rusland kon zijn beslissing niet begrijpen, hij had nauwelijks contact met hen. Hij heeft het uitgemaakt met zijn vrienden. Ze zaten in Rusland op de bank en herhaalden koppig: "We zullen Oekraïne bevrijden", citeert hij hen. Tichiy ziet Russische soldaten als "vijanden": hij blaast zichzelf liever op met een granaat dan door hen gevangen genomen te worden.

Caesar daarentegen heeft politieke motieven. De voormalige fysiotherapeut uit St. Petersburg omschrijft zichzelf als een "rechtse nationalist" en is ervan overtuigd dat de enige manier om de regering van Vladimir Poetin omver te werpen met geweld is. Zijn landgenoten wilden "niets zien of horen", bekritiseert Caesar, en wordt plotseling emotioneel: "Rusland gaat dood", zegt hij. "Ga naar de dorpen - je zult dronkaards, drugsverslaafden en criminelen zien." Dit is het resultaat van 20 jaar Poetin. De Russische invasie van Oekraïne op 24 februari was de doorslaggevende factor voor Caesar om met zijn vrouw en vier kinderen naar Kyiv te gaan.