Mestvergister in Nistelrode hoeft voorlopig nog niet te sluiten

De provincie Noord-Brabant mocht optreden tegen een mestvergister in Nistelrode die meerdere overtredingen beging. Dit besliste de rechtbank Oost-Brabant donderdag. Dit betekent vooralsnog niet dat het bedrijf de silo's moet slopen en de deuren moet sluiten. De provincie moet namelijk eerst duidelijk maken waarom deze verstrekkende maatregel noodzakelijk is. In de tussentijd mag de mestvergister deels in werking blijven.

De eigenaar van een mestvergister in Nistelrode wil groen gas aan het gasnet gaan leveren en deed daartoe sinds medio 2021 aanpassingen op het terrein. Volgens omwonenden zou dit in strijd zijn met de vergunningen waarover het bedrijf beschikt en zij eisten van de provincie om handhavend op te treden. De provincie wees dit verzoek af. Ook het bezwaar daartegen van de omwonenden veegde de provincie van tafel, waarna de omwonenden naar de rechter stapten. De rechter trof in juli van dit jaar een voorlopige voorziening. Het bedrijf mag sindsdien onder meer twee silo's gebruiken voor het verwerken van mest en een andere silo voor de opslag van vloeibare mest en co-producten voor de verwerking. De andere silo's op het terrein mochten intussen wel worden verbouwd maar niet worden gebruikt. De provincie constateerde sindsdien verschillende overtredingen en legde daarom in september 2022 een last onder dwangsom op aan het bedrijf. De eigenaar van de mestvergister stapte daarop naar de rechter. Ook de omwonenden maakten opnieuw een gang naar de rechtbank.

Oordeel
Volgens de rechtbank is er inderdaad sprake van een aantal overtredingen. Zo is onder meer een aantal silo's groter of anders verbouwd dan volgens de vergunning is toegestaan, is een gasveredelingsstation op een andere plek gebouwd dan waar toestemming voor is verleend en is zonder vergunning een hekwerk rond het terrein geplaatst en zijn een mobiele stookinstallatie en opslagtank neergezet. De provincie treedt terecht tegen deze overtredingen op. Dit is echter geen eenvoudige taak in dit langdurige en ingewikkelde conflict.

De provincie bood de eigenaar van de mestvergister slechts twee opties: het verkrijgen van een legaliserende vergunning of het slopen en/of beëindigen van de illegale activiteiten. Als dat niet binnen een bepaalde termijn zou zijn gebeurd, moest het bedrijf dwangsommen gaan betalen. De provincie wist dat het bedrijf in die periode nooit een nieuwe vergunning zou kunnen krijgen. Dit betekent dat het bedrijf het zogeheten verbeuren van dwangsommen alleen zou kunnen voorkomen door de silo's te slopen en andere activiteiten te staken.

De rechtbank oordeelt dat de provincie onvoldoende uitlegt waarom deze verstrekkende maatregel noodzakelijk is. Het bedrijf is sinds de voorlopige voorziening van juli 2022 deels in werking en is bijna wekelijks gecontroleerd door de provincie. In deze proefperiode kreeg de provincie een beter beeld van de deels afwijkende werking van de installatie. Die opgedane kennis had gebruikt kunnen worden om te kijken of een minder verstrekkende last kon worden opgelegd waarmee de mogelijk nadelige milieugevolgen ook worden voorkomen.

Hoe verder?
De rechtbank stelt de provincie in de gelegenheid om dit gebrek te herstellen. Zij moet beter motiveren waarom de silo’s gesloopt moeten worden en de activiteiten gestaakt. De provincie moet daarbij onder meer de milieugevolgen van de overtredingen in kaart brengen en de geluidsbelasting vanwege het gasveredelingsstation onderzoeken. De rechtbank geeft de provincie 16 weken de tijd om een herstelbesluit te nemen. In de tussentijd blijft de voorlopige voorziening van juli 2022 in stand; de rechtbank verlengt die nu met extra voorwaarden. Als niet aan de voorwaarden wordt voldaan, vervalt de voorlopige voorziening en verbeurt het bedrijf alsnog een dwangsom.

Andere zaken over mestvergister
De rechtbank deed donderdag ook uitspraak in een aantal andere zaken over de mestvergister in Nistelrode. In die uitspraken oordeelt de rechtbank dat de eigenaar een revisievergunning moet aanvragen (en dat de provincie daarom een ingediende aanvraag buiten behandeling mag laten). Daarnaast verleende de provincie onterecht een vergunning voor het bouwen van een deel van een loods en weigerde de gemeente Bernheze terecht de vergunning voor het bouwen van het andere deel van die loods. Verder trad de provincie terecht op tegen de illegale bouw van deze loods, maar matigt de rechtbank wel de verbeurde dwangsom.