Ukraine Accountability Conference: een stap richting rechtvaardigheid
Sinds de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari is er sprake van grootschalige schendingen van de universele mensenrechten en het internationale humanitaire recht. Vandaag, op de Ukraine Accountability Conference in Den Haag, zijn er belangrijke stappen gezet om de strafrechtelijke vervolging van de misdaden die in Oekraïne worden begaan kracht bij te zetten.
De deelnemers aan de conferentie zijn de oprichting overeengekomen van een Dialogue Group die de verbinding legt tussen alle relevante nationale, Europese en internationale initiatieven om oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen te documenteren en te vervolgen. Het doel is om de verschillende inspanningen met elkaar af te stemmen tot coherente, efficiënte en effectieve actie.
Samenwerking
In nauwe samenwerking met de Oekraïense Procureur-Generaal en met internationale partners als het Internationaal Strafhof, de Europese Commissie, het Joint Investigation Team en Eurojust worden bestaande initiatieven in kaart gebracht en hiaten in de opsporing en technische tekortkomingen benoemd.
De maatregelen zijn erop gericht om het onderzoek van nationale autoriteiten en van alle andere betrokken nationale en internationale organisaties samen te brengen en te stroomlijnen. De middelen en capaciteit voor strafrechtelijk onderzoek in Oekraïne worden versterkt en uitgebreid. Hieronder valt ook de ontplooiing van forensische en andere onderzoeksteams onder de vlag van het Internationaal Strafhof.
Onderzoek
De deelnemers aan de Ukraine Accountability Conference delen de overtuiging dat strafrechtelijk onderzoek, met name waar het gaat om het contact met slachtoffers en getuigen, dient te worden gedaan in overeenstemming met internationale regels. Bewijs moet zo worden verzameld en veiliggesteld dat het daadwerkelijk bruikbaar is voor nationale en internationale rechtbanken.
Dit vereist ook goede banden met NGO’s en andere partijen die informatie verzamelen voor de opsporing en vervolging van misdaden. Zij kunnen voortbouwen op de expertise van het Internationaal Strafhof, Eurojust en het EU Genocide Network.
Het slachtoffer centraal
In Oekraïne worden seksueel en gender-gerelateerd geweld en misdaden tegen kinderen gebruikt als oorlogswapen. Effectief en respectvol omgaan met degenen die getraumatiseerd zijn door seksueel geweld, vereist een benadering waarin slachtoffers en overlevenden centraal staan. Er worden extra inspanningen gedaan om ervoor te zorgen dat de nationale Oekraïense autoriteiten, andere betrokken staten en internationale organisaties kunnen gebruikmaken van de bestaande expertise op het gebied van psychosociale hulpverlening.
Blauwdruk
De initiatieven die statelijke actoren en internationale organisaties en rechtbanken op de Ukraine Accountability Conference in gang hebben gezet, moeten leiden tot een effectieve en meer coherente opsporing en vervolging van oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen. Nu in Oekraïne, zo mogelijk ook elders in de wereld.
