Noorse terrorist Breivik begint zijn hoorzitting met nazigroet

Dinsdag bracht massamoordenaar Anders Behring Breivik in de rechtbank een Hitlergroet bij een hoorzitting over zijn verzoek tot voorwaardelijke vrijlating na meer dan tien jaar in de cel te hebben gezeten.

Breivik, een extreemrechtse extremist, vermoordde in 77 mensen in juli 2011. Hij doodde acht mensen met een autobom in Oslo en schoot vervolgens nog eens 69 mensen dood, waarvan de meesten tieners, in een jeugdkamp van de Arbeiderspartij op het eiland Utoya.

Met een kaalgeschoren hoofd en gekleed in een donker pak, maakte Breivik dinsdag in de rechtbank een 'white supremacist' teken met zijn vingers voordat hij zijn rechterarm ophief voor een nazi-groet om zijn extreem-rechtse ideologie te illustreren.

Hij had ook enkele beschreven borden bij zich, waaronder een met de tekst "Stop your genocide against our white nations" en "Nazi-Civil-War".

Er werd Breivik verzocht om de borden weg te doen toen het openbaar ministerie met zijn pleidooi wilde starten. "Ik wil niets van dat alles zien als het openbaar ministerie spreekt," zei rechter Dag Bjoervik.

Breivik schudde zijn hoofd toen het openbaar ministerie de zaak uiteenzette, met inbegrip van een passage uit het oorspronkelijke vonnis uit 2012 waarin stond dat de verdachte na 21 jaar gevangenisstraf nog steeds een zeer gevaarlijk man zou zijn.

Zijn advocaat Oeystein Storrvik gaf aan dat Breivik van plan is om in een latere fase zijn vrijlating te bewerkstelligen.

In zijn toespraak tot de rechtbank legde Breivik de schuld van zijn misdaden aan online radicalisering door een groep extreemrechtse activisten zonder leider. "Ik was gehersenspoeld", zei Breivik. "Het bevel was... om het Derde Rijk opnieuw op te bouwen. En hoe je dat doet is aan de soldaat zelf," zei hij.

Breivik, die zichzelf omschreef als een kandidaat voor het parlement, zei ook dat hij zijn strijd voor witte suprematie en nazi-heerschappij zou voortzetten met vredelievende methoden.

De hoorzitting van dinsdag was Breiviks eerste publieke optreden sinds 2017. Breivik, 42, zit de maximale straf van 21 jaar van Noorwegen uit, die voor onbepaalde tijd kan worden verlengd als hij nog steeds als een bedreiging voor de samenleving wordt gezien.

De rechtbank van Telemark in Skien, ten zuidwesten van de hoofdstad Oslo, waar Breivik zijn straf uitzit, behandelt de zaak deze week nadat het openbaar ministerie van Oslo vorig jaar Breiviks verzoek om vervroegde vrijlating had afgewezen. 

"Ons standpunt is dat (voortdurende) opsluiting noodzakelijk is om de samenleving te beschermen", zei de verantwoordelijke openbare aanklager, Hulda Karlsdottir, tegen Reuters.

Het proces zal maximaal vier dagen duren in een tot geïmproviseerde rechtszaal omgebouwde sportzaal van de gevangenis, en de uitspraak wordt ongeveer een week later verwacht.

Als zijn verzoek om vrijlating wordt afgewezen, kan Breivik, die zijn wettelijke naam heeft veranderd in Fjotolf Hansen, over een jaar een nieuwe hoorzitting voor voorwaardelijke vrijlating aanvragen, zei Karlsdottir.

Breivik verloor in 2017 een mensenrechtenzaak toen een hof van beroep de beslissing van een lagere rechtbank vernietigde dat zijn 'bijna-isolatie' in een driekamercel onmenselijk was.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens verwierp een daaropvolgend beroep.