Rusland geeft zijn 'wensenlijstje' inzake situatie Oekraïne aan de NAVO

De inzet van Russische troepen aan de grens met Oekraïne zorgt voor spanningen met de NAVO. Rusland wil koste wat kost een oostelijke uitbreiding van de westerse militaire alliantie voorkomen. Concrete voorstellen voor een regeling van het geschil komen nu uit Moskou.

Rusland heeft zijn eisen om een einde te maken aan de uitbreiding van de NAVO naar het oosten samengevat in een ontwerp-veiligheidsovereenkomst met de VS en de NAVO. Daarin eist Moskou dat de westerse militaire alliantie Oekraïne en andere voormalige Sovjetrepublieken niet accepteert, wapens uit de regio terugtrekt en de manoeuvres daar stopt. De VS en hun bondgenoten hebben deze eisen al afgewezen.

Vrijdag bevestigde NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg de ontvangst van de Russische eisen. De alliantie staat in principe open voor een dialoog met Moskou. Tegelijkertijd moeten echter ook de zorgen van de NAVO over het Russische gedrag aan de grens met Oekraïne worden aangepakt

Washington wil geen inmenging van buitenaf
Volgens inschattingen van de Amerikaanse geheime diensten heeft Moskou 70.000 soldaten verzameld bij de grens van  Oekraïne en zouden de Russen een invasie kunnen plannen voor begin 2022. De 30 NAVO-landen zwillen graag een afname van de spanningen en het wederzijds vertrouwen opbouwen, aldus Stoltenberg.

Het Witte Huis heeft een soortgelijke verklaring afgelegd. De Russische voorstellen worden met de bondgenoten besproken. Maar alle landen hebben het recht om hun toekomst te bepalen zonder inmenging van buitenaf, zei men vanuit Washington.

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken benadrukte ook dat het aan het Bondgenootschap en de regering in Kiev is om het vooruitzicht op NAVO-lidmaatschap te bespreken. Hetzelfde geldt voor de Oekraïense militaire samenwerking met andere landen.

Moskou wil onderhandelen in Genève
De Russische vice-minister van Buitenlandse Zaken Sergei Ryabkov zei dat zijn land klaar is om onmiddellijk onderhandelingen te starten over zijn voorstellen en heeft Genève als locatie voorgesteld. De betrekkingen tussen Rusland en de NAVO hebben nu een "gevaarlijk punt" bereikt.

Rusland had de voorstellen de afgelopen dagen al besproken met vertegenwoordigers van westerse landen, waaronder de VS. Poetin had onlangs een videogesprek met de Amerikaanse president Joe Biden. De chef van het Kremlin informeerde ook de Franse president Emmanuel Macron en de Britse premier Boris Johnson over de eisen van Moskou voor veiligheidsgaranties.

Rusland argumenteert met zijn eigen veiligheidsproblemen
In zijn ontwerponderhandelingen eist Moskou dat de NAVO haar troepen terugtrekt naar de posities van 1997 - dat wil zeggen, vóór het begin van de uitbreiding naar het oosten. Polen, Hongarije en Tsjechië werden in 1999 lid van de NAVO, gevolgd door Bulgarije, Roemenië, Slovenië, Slowakije en de Baltische staten in 2004. Daarna werden ook Albanië, Kroatië, Montenegro en Noord-Macedonië lid.

In het Kremlin heerst al lang onbegrip dat het Westen enerzijds kritiek heeft op de bewegingen van Russische troepen op hun eigen grondgebied. Aan de andere kant zou er geen rekening worden gehouden met de zorgen van Rusland over militaire manoeuvres, wapensystemen en soldaten uit NAVO-landen in Oost-Europa. Het Russische ministerie van Defensie had geklaagd over een enorme toename van manoeuvres, een groot aantal westerse schepen in de Zwarte Zee en incidenten in het luchtruim. De nu voorgestelde overeenkomst is bedoeld om de spanningen te verminderen.

Beide partijen zijn blijkbaar niet bereid om compromissen te sluiten
Het valt nog te bezien hoe specifieke NAVO-concessies eruit kunnen zien en of ze uiteindelijk de benodigde goedkeuring kunnen krijgen van alle 30 geallieerde staten. In ieder geval is het voor Rusland onmogelijk om openlijk te beloven Oekraïne niet te annexeren. Uit Brusselse diplomatieke kringen wordt gezegd dat er van Rusland geen echte bereidheid tot compromissen wordt verwacht, net zo min als van de NAVO.

"Ons land is bereid de betrekkingen met de NAVO op basis van gelijkheid te ontwikkelen, met als doel de algemene veiligheid in de Euro-Atlantische regio te consolideren", aldus Ryabkov. Het is nu aan de NAVO om te reageren op de wensen van Rusland.