De bizarre Britse varkenscrisis, hoe komt men tot ruimen wegens personeelstekort

De ergste nachtmerrie van elke Britse varkenshouder komt eraan: het massaal afmaken van gezonde dieren omdat er gewoonweg niet genoeg slagers zijn om ze te slachten en van de boerderijen op te halen... Hoe zijn ze hier terechtgekomen?

Het ruimen zal waarschijnlijk grootschaliger zijn dan de aantallen die officieel aan de brancheorganisatie worden gemeld, en angst, schaamte en verdriet weerhouden vele varkensboeren ervan openlijk over de realiteit te spreken.

Duizenden gezonde varkens worden op dit moment elke week gedood - mogelijk zelfs tienduizenden. Deze dieren zijn niet bestemd voor de voedselketen, maar worden gedood om ruimte te maken op de boerderijen.

Sommige boeren gaan zelfs over tot het aborteren van varkens; een iets minder traumatische manier om met de wrede en traumatische crisis van een overschot aan dieren om te gaan.

Dit alles komt neer op de grootste ruiming van gezonde varkens in de geschiedenis van de Britse landbouw.

De crisis ligt in wezen geworteld in het huidige personeelstekort. Vooral de vleesverwerkende industrie is zwaar getroffen, een sector die van oudsher sterk afhankelijk is van arbeidsmigranten. Door een combinatie van veranderende immigratieregels in verband met de Brexit en de keuze van veel werknemers om tijdens de coronapandemie naar huis te gaan en niet terug te keren, heeft de vleesverwerkende sector een tekort van 15-20% aan benodigd personeel.

De sector heeft niet alleen moeite om nieuwe arbeidskrachten uit eigen land aan te trekken, maar slagers hebben hiervoor een opleiding gevolgd en bezitten vaardigheden en kennis die niet van de ene op de andere dag zijn te leren
Duizenden varkens worden afgemaakt door een tekort aan arbeidskrachten

Dit heeft tot gevolg dat de vleesverwerkers sinds het begin van de herfst ongeveer 25% minder varkens van de bedrijven afnemen dan contractueel was overeengekomen.

Het opfokken van een slachtvarken is een proces van 10 maanden, zodat deze plotselinge terugval heeft geleid tot een enorme overschot van varkens op de bedrijven, waarschijnlijk ongeveer 150.000 in het Verenigd Koninkrijk.

Het probleem wordt nog verergerd door andere factoren, zoals het wegvallen van de uitvoer naar de Chinese markt voor sommige varkensverwerkers en het tekort aan CO2 om te koelen.

Dit alles vormt een enorme uitdaging voor de varkenshouders omdat niet alleen de varkens die te lang op een bedrijf blijven te groot worden om hun waarde te behouden, maar ook, en dat is nog dringender, de ruimte snel opraakt.

In het VK gelden strenge welzijnsnormen om overbevolking te voorkomen en veel boeren kunnen eenvoudigweg niet veel meer aan. Velen hebben nu het gevoel dat ze met de rug tegen de muur aan staan.

De varkenshouder
Kate Moore runt samen met haar zus een varkensbedrijf in East Yorkshire en zij voelt de enorme druk van deze keuzes. Op hun verschillende locaties kan zij tot 40.000 varkens verzorgen. Haar boerderij wordt gerund naar de strengste normen, ze gebruikt stro in de kennels, wat een duurdere optie is, maar veel beter voor de varkens - "onze Europese collega's verklaren ons voor gek," zegt ze lachend.

Je ziet haar passie en zorg voor de dieren in alles wat ze doet, je ziet ook hoe zwaar de huidige crisis op haar weegt. Als er tegen Kerstmis niets verandert, zal ze geen andere keuze hebben dan te ruimen, een realiteit die ze als "walgelijk" omschrijft.

"Ik voel me boos en heb gehuild, ik heb elk gevoel gehad dat je je maar kunt voorstellen," zegt ze. "Alleen al de gedachte dat we een vergunning moesten aanvragen om gezonde dieren te mogen doden, maakt me misselijk. Als ik in een positie kom waarin we het moeten doen, zullen we zoveel steun nodig hebben omdat het mijn zus en mij totaal emotioneel zal breken. Het is misdadig. Totaal misdadig."

Het varkensoverschot kost haar ook veel geld, ze verliest momenteel tussen de £20 en £30 per varken, veel andere boeren die ze kent zijn al failliet gegaan. "Het is gewoon niet eerlijk, want niets van dit alles is onze schuld en wij zijn degenen die er emotioneel en financieel mee te maken hebben. Ja, het is het enige waar we op dit moment mee bezig zijn."

De dierenarts
De druk en de stress die de boeren voelen, vinden ook weerklank bij de dierenartsen. Mensen wier roeping het is om voor dieren te zorgen, worden geconfronteerd met de grimmige realiteit van het adviseren over het doden van dieren.

Duncan Berkshire heeft 17 jaar ervaring als varkensspecialist en zegt dat wat er nu gebeurt erger is dan alles wat hij ooit heeft gezien. Zijn gezicht kijkt treurig in als hem wordt gevraagd naar de realiteit van het uitvoeren van abortussen op varkens.

"Een van de opties, in plaats van varkens te moeten doden als ze nog leven," zegt hij gebarend naar biggetjes van vier weken oud, "is de ongelukkige discussie of we zeugen aborteren van biggetjes."

Het is niet meer of minder humaan, legt hij uit, maar soms wel beter te behappen voor de varkenshouder dan het afmaken van levende biggen. Maar hoe dan ook, het is duidelijk dat hij walgt van deze realiteit.

"Het is vernietigend. Absoluut afstompend. Het is zeker niet waarvoor ik in de diergeneeskunde terechtkwam, om te bespreken hoe we perfect gezonde dieren gaan doden. Er zijn mensen die verhongeren over de hele wereld, en toch hebben we dieren die zijn gedood, weggegooid in een container of ze verbrand. Onvergeeflijk, onvergeeflijk."

Hij vreest ook dat het eerst erger zal worden voordat het weer beter wordt, een aantal van zijn klanten heeft al moeten ruimen en een aantal anderen staat op het punt om dat binnen een paar weken te moeten doen. Dit zijn gesprekken die hij naar eigen zeggen nu "dagelijks" moet voeren.

De aantallen
Het is moeilijk om precies te achterhalen hoeveel varkens er tot nu toe zijn afgemaakt omdat er geen centraal rapportagemechanisme is, maar waarschijnlijk worden er op dit moment duizenden per week gedood, mogelijk tienduizenden.

Volgens de National Pig Association (NPA) zijn er al minstens 16.000 afgemaakt. Maar dit zijn de aantallen die gebaseerd zijn op zelfrapportage aan de brancheorganisatie en daarom waarschijnlijk een grove onderschatting is.

Volgens de enquêtegegevens die de NPA exclusief aan Sky News heeft doorgegeven, heeft 11% van de varkenshouders al dieren moeten ruimen, terwijl nog eens 10% zegt minder dan twee weken verwijderd te zijn van een ruiming.

Bij degenen die al heeft moeten ruimen, waren de meeste gedode dieren biggen of speenvarkens.

Op dit moment heeft 35% van de boeren tussen de 100-500 varkens op hun bedrijf gestald, terwijl 30% er meer dan 500 heeft.

Een andere mogelijke manier om te bepalen hoeveel varkens er zijn geruimd, is te kijken naar het werk dat wordt gedaan door destructiebedrijven. Deze bedrijven verwerken dierlijke bijproducten zoals olie of vet. Gewoonlijk nemen deze bedrijven de resten van geslachte varkens en de enkele dieren van boerderijen die een natuurlijke dood zijn gestorven.

In de afgelopen weken hebben sommige bedrijven echter gezegd dat zij tot 250 ton per week verwerken. Dit komt neer op ongeveer 16.000 grote varkens of ongeveer 35.000 biggen. Hoewel niet gegarandeerd is dat al deze tonnage geruimde dieren betreft, geeft het toch enig inzicht in het feit dat er aanzienlijke ruimingen plaatsvinden.

De oplossingen
Na een gezamenlijke campagne van de sector heeft de regering vorige maand drie maatregelen genomen waarmee ze proberen het probleem op te lossen.

Ten eerste kondigde zij aan dat zij 800 tijdelijke visa voor buitenlandse varkensslagers zou invoeren om voor 6 maanden in het VK te mogen werken. De twee andere maatregelen waren speciaal bedoeld om de varkens snel van de bedrijven af te krijgen terwijl de nieuwe visa werden toegekend en toegewezen. Er is een slachtpremie ingevoerd om slachthuizen en vleesverwerkende bedrijven ertoe over te halen extra slachtingen in te plannen, en de regering financiert nu particuliere vriesopslag - het idee is dat de dode varkens daar tijdelijk kunnen worden opgeslagen tot het beenhouwen.

Geen van beide maatregelen heeft echter zoden aan de dijk gezet.

"Er zijn veel problemen geweest met het vinden van de juiste mensen om tijdelijk in ons land te komen werken", zegt Zoe Davies, CEO van de NPA.  "Als ze komen, moet je huisvesting voor ze vinden, je moet ze opleiden, dus dat kost tijd." De NPA verwacht dat deze nieuwe slagers pas in het nieuwe jaar volledig op gang zullen zijn.

En dan zijn er nog problemen, zegt Davis, met de slachtbonus en de extra vriesopslag. De bonus geldt alleen voor vlees dat particulier wordt opgeslagen of naar het buitenland wordt geëxporteerd en aangezien de vleesverwerkende industrie momenteel druk doende is om de binnenlandse kerstbestellingen voor te bereiden, is er voor hen weinig stimulans om van deze faciliteiten gebruik te maken.

Het slachtpercentage is nu gestegen, maar de NPA heeft begrepen dat nog geen enkele van de extra vriesopslagplaatsen in gebruik is genomen. Sommige varkenshouders zijn hier erg boos over en beschuldigen de vleesverwerkers ervan niet hun verantwoordelijkheid te nemen.

Daarnaast is er frustratie over het feit dat veel vleesverwerkers nog steeds aanzienlijke winsten boeken terwijl varkensboeren moeite hebben om het hoofd boven water te houden.

Volgens de Britse vereniging van vleesverwerkers is het personeelstekort nog steeds chronisch en "heeft de combinatie van COVID-19, het gebrek aan arbeidskrachten en de logistieke uitdagingen als gevolg van de vervoersproblemen het runnen van een vleesverwerkend bedrijf gedurende het hele jaar en vooral nu in de aanloop naar Kerstmis tot een ongelooflijke uitdaging gemaakt".

De gevolgen
De oplossing van deze crisis zal waarschijnlijk veel tijd in beslag nemen. Sommigen zeggen dat zelfs als de verwerkers morgen weer volledige bestellingen zouden aannemen, het een jaar tot 18 maanden zou duren om het overschot aan varkens weg te werken.

De boeren zijn hopeloos, en velen zijn al failliet gegaan. Degenen die zich nog kunnen handhaven, houden maar net het hoofd boven water. In de eerste zes maanden van 2021 heeft de varkenssector de slechtste financiële resultaten ooit geboekt, en in totaal hebben de boeren al naar schatting 160 miljoen pond verloren.

Varkenshouders moeten meer varkens langer voederen, verkopen minder varkens dan contractueel overeengekomen en krijgen minder betaald voor de grotere dieren. De torenhoge voederprijzen en de daling van de varkensprijs maken het probleem alleen maar erger.

Een woordvoerder van het ministerie van Milieu, Landbouw en Plattelandsaangelegenheden verklaarde: "Wij blijven nauw samenwerken met de varkensindustrie om hen te helpen het hoofd te bieden aan de door de pandemie veroorzaakte uitdagingen, waaronder het wegvallen van de uitvoer naar de Chinese markt voor bepaalde varkensverwerkers en de wereldwijde tekort aan CO2, die allemaal hebben bijgedragen tot dit overschot aan varkens."

De kans bestaat dat volgend jaar tekorten aan bepaalde varkensvleesproducten zullen zijn, zodra de gevolgen van de inkrimping van het aantal varkenshouders in het systeem merkbaar worden.

Maar de gevolgen voor de geestelijke gezondheid van de boeren zullen misschien wel het langst aanhouden en dierenarts Duncan Berkshire maakt zich daar grote zorgen over. "Het varkenshouden kan al tot een heel geisoleerd leven leiden," legt hij uit. Wat er nu gebeurt, komt neer op de ergste nachtmerries van de boeren, en ze hebben er totaal geen gript op. "En het gebeurt door menselijke fouten," zegt hij zuchtend. "Het is niet te verteren."

Varkens ( Foto: Pixabay)
Varkens ( Foto: Pixabay)