Ontario 'verbrandt' Kuifje en Asterix strips wegens stereotypering inheemse bevolking

Jippie

In Canada is ophef ontstaan nadat de scholengemeenschap 'Conseil scolaire catholique Providence', met dertig katholieke scholen en zo'n 10.000 leerlingen ongeveer 5.000 boeken en strips vernietigden die een stereotiep beeld geven van de inheemse bevolking van het land. Dat meldt de Canadese openbare omroep (CBC).

Het gaat onder meer om verhalen van Kuifje, Asterix en Lucky Luke. Sommige boeken werden weggegooid, andere verbrand door middel van 'een zuiveringsceremonie met vuur' en na afkoeling als meststof gebruikt voor de bomen. Zo werd iets negatiefs in iets positiefs omgezet. “We begraven de as van racisme, discriminatie en stereotypen in de hoop dat we zullen opgroeien in een inclusief land waar iedereen in welvaart en veiligheid kan leven”, klinkt het in een video voor de leerlingen van de betrokken basis- en secundaire scholen.

Een comité met vertegenwoordigers van de scholenraad en de inheemse bevolking van Canada analyseerde honderden kinderboeken over de First Nations en maakte een document van 165 pagina’s op met titels die verwijderd moesten worden met de reden waarom.

CBC kon de hand leggen op de lijst en zag er verschillende boeken op staan waaronder romans, maar ook encyclopedieën en stripverhalen. In totaal moesten er 155 titels verdwijnen, 152 mochten blijven staan en 193 worden nader beoordeeld. In totaal zijn er 4.716 boeken verwijderd uit dertig schoolbibliotheken.

Een van de strips die niet door de beugel kon, is Kuifje in Amerika uit 1932 van de Belgische scenarist en striptekenaar Hergé. Het comité spreekt van “onacceptabel taalgebruik”, “foutieve informatie” en “een negatieve en beledigende voorstelling van de inheemse bevolking”. Het gaat hierbij om woordgebruik zoals ‘roodhuiden’. Ook Kuifje en de Zonnetempel is verwijderd.

Drie titels van de 'sneller dan zijn schaduw' stripreeks Lucky Luke ondergingen hetzelfde lot. Daar had de commissie onder meer een probleem met het machtsevenwicht tussen witten en autochtonen, die als slechteriken worden voorgesteld. Maar vaak was het woord ‘indiaan’ of ‘verovering’ al reden tot verwijdering uit de schoolbieb.

Ook de seksualisering van autochtone vrouwen stuit het comité tegen de borst. Daarbij wordt onder meer verwezen naar het inheemse meisje dat verliefd wordt op Obelix in Asterix en de Indianen. Zij wordt voorgesteld in een minirokje en met een diep decolleté. “Er is iets ontwikkeld dat seksuele wreedheid wordt genoemd, een beeld van inheemse vrouwen als gewillige vrouwen”, was de opmerking.

Volgens Suzy Kies - een lid van de inheemse bevolking die hielp met het opstellen van de lijst - worden autochtonen in de gebannen boeken voorgesteld als dronken, onbetrouwbaar, lui en dom. “Mensen raken in paniek omdat we boeken verbranden, maar we hebben het over miljoenen werken met een negatief beeld van inheemse mensen, die stereotypen in stand houden, die echt schadelijk en gevaarlijk zijn.” Ze is ook van mening dat boeken over de inheemse bevolking niet geschreven kunnen worden door iemand die daar niet toe behoort. “Nooit óver ons, zónder ons”.

Geschokt
Enkele van de bekritiseerde auteurs hebben al geschokt gereageerd en spreken van censuur. Een van hen is de Canadese stripauteur Marcel Levasseur. Zijn humoristische reeks Laflèche - over de geschiedenis van Canada - was tien jaar geleden nog finalist voor een prijs van de Ontario Library Association. “In tien jaar tijd ben ik van een winnaar naar een verboden auteur gegaan”, zucht hij. De auteur is zo aangeslagen door het nieuws over het verwijderen van zijn strip uit de schoolbibliotheek dat hij het schrijven aan zijn vierde album al op voorhand in twijfel trekt. "Beseffend dat een strip zo kwetsbaar kan zijn, dat het van de ene op de andere dag een voorwerp van schaamte kan worden... Wil ik dit wel?"

Scholen in Quebec hebben naar verluidt besloten om controversiële boeken te bewaren, maar ze op een speciale plaats te bewaren. De vertegenwoordiger van de schoolbibliothecarissen in Quebec legt uit dat elke leraar vrij is om te kiezen of hij een boek uit zijn klas wil verwijderen. Volgens haar is het ook de verantwoordelijkheid "om de student te ondersteunen bij zijn lezen, om het in de juiste context te plaatsen". Suzy Kies is het daar niet mee eens. "In een ideale wereld zouden we de tijd kunnen nemen om de situatie aan elk kind uit te leggen, bij elk boek, maar we leven niet in een ideale wereld."

Inheemse auteurs zijn ook buiten de boot gevallen
Zelfs boeken van autochtone schrijvers zijn in de ban gedaan vanwege het gebruik van ongepaste woorden.

De jeugdroman Indian Winter, Michael Noel, werd  verwijderd wegens "racistische opmerkingen", "ongewenst taalgebruik", "verkeerde informatie", "blanke macht over Aboriginals" en het "onvermogen om te werken zonder blanke Aboriginal".

Dit weinig vleiende portret verrast de vice-president van de uitgeverij Hurtubise, Arnaud Foulon. Hij herinnert zich dat de auteur, die in april stierf, van Algonquin-afkomst was. Etnoloog, Michel Noël werkte voor de regering van Quebec.

De Canadese onderwijsfilosoof Normand Baillargeon noemt de boekverbranding “buitengewoon verontrustend”. Volgens hem kan het zijn dat een boek wordt teruggetrokken als het bijvoorbeeld objectief aantoonbare onwaarheden bevat, maar dan moet er een “zeer ernstige” aanleiding zijn. Hij pleit er voor om fictieve verhalen en stripverhalen niet op dezelfde criteria te beoordelen als bijvoorbeeld encyclopedieën.


Opmerking submitter:

Boekverbrandingen in de 21e eeuw, welkom in woke Trudeau land.