Financiële crisis in zicht voor Taliban, deviezenreserves en hulpgelden geblokkeerd

Jippie

Na de verovering van Kabul bereiden de Taliban zich voor om te heersen over een noodlijdend land. Een van de grote moeilijkheden: je hebt geld nodig om te regeren. Maar de deviezenreserves zijn geblokkeerd en betalingen vanuit het buitenland worden stopgezet.

De machtsovername in Afghanistan ging zo snel dat het tempo misschien zelfs de Taliban heeft verrast. Nu worden de islamisten echter plotseling geconfronteerd met een enorm probleem: ze hebben geen toegang tot de miljarden aan deviezenreserves van het land en het Westen stopt met betalen.

Volgens het hoofd van de Afghaanse centrale bank, Ajmal Ahmady, die naar het buitenland vluchtte, heeft de centrale bank ongeveer negen miljard dollar in handen. Hiervan is zeven miljard dollar in de vorm van contant geld, goud, obligaties en andere investeringen bij de Amerikaanse Federal Reserve. Het grootste deel van het resterende bedrag staat niet op de Afghaanse centrale bank, maar op andere internationale rekeningen - bijvoorbeeld bij de in Zwitserland gevestigde Bank for International Settlements (BIS), de bank van de centrale banken. Slechts maximaal 0,2 procent van de reserves is toegankelijk voor de Taliban. De reden: de Amerikaanse regering en de centrale bank hebben de meeste valutareserves van Afghanistan bevroren na de val van Kabul.

Aangezien Afghanistan veel meer importeert dan het exporteert, en dus een groot tekort op de lopende rekening heeft, vertrouwt de centrale bank "om de paar weken op het ontvangen van fysieke contante leveringen", tweette Ahmady. "De hoeveelheid resterende contanten is bijna nul omdat de leveringen stopten nadat de veiligheidssituatie in het land verslechterde." Hij zei tegen de Financial Times: "Als mensen denken dat het nu beroerd is, maar de situatie snel zal verbeteren, onderschatten ze de gevolgen." De militaire fase is voorbij, nu begint de fase van economische gevolgen.

En deze zullen naar verwachting enorm zijn. Ahmady verwacht dat de Afghaanse munt nog verder zal depreciëren. De reden hiervoor is dat de centrale bank de binnenlandse banken niet van voldoende dollars kan voorzien. "De inflatie zal stijgen", zei de centrale bankier. Tegelijkertijd zullen de Taliban waarschijnlijk kapitaalcontroles toepassen om de uitstroom van vreemde valuta te voorkomen. Ze zullen waarschijnlijk ook opnames van accounts beperken. "Het zal verschrikkelijk zijn als mensen niet aan hun geld kunnen komen", zei Ahmady tegen de FT.

Voor het grootste gedeelte van de bevolking zal de inflatie vooral te merken zijn aan hogere voedselprijzen. De waarde van de Afghaanse munt was al sterk gedaald toen de islamisten het overnamen.

Buitenland stopt betalingen
Als een van de armste landen ter wereld is Afghanistan "sterk afhankelijk van buitenlandse hulp", zegt expert Vanda Felbab-Brown van de Amerikaanse denktank Brookings Institution. Het bedrag van de eerdere steunbetalingen is minstens tien keer wat het Taliban-leiderschap in het land verdient.

Volgens de Wereldbank bedroeg het bruto binnenlands product van het land in 2020 19,8 miljard dollar, waarvan bijna 43 procent uit hulpgelden bestond. Volgens een rapport van het Sanctiecomité van de VN-Veiligheidsraad dat in mei 2020 werd vrijgegeven, worden de huidige inkomsten van de Taliban geschat op $ 300 miljoen tot $ 1,5 miljard per jaar. De Taliban halen hun inkomsten vaak uit criminele activiteiten. Een belangrijke industrie is de teelt van opiumpapavers, waaruit opium en heroïne worden gewonnen. De afpersing van lokale bedrijven en het eisen van losgeld voor ontvoeringen zetten ook geld in de schatkist van de islamisten.

Nadat de Taliban aan de macht waren gekomen, kondigden verschillende landen aan dat ze de hulpgelden zouden bevriezen. Ondertussen heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) ook de toegang van Afghanistan tot hulpbronnen opgeschort voor een bedrag van ongeveer 450 miljoen dollar. Ook een leningprogramma van 370 miljoen dollar van het IMF, dat bedoeld was om de Afghaanse economie tijdens de Corona-crisis een boost te geven, is stopgezet.

Een financiële crisis zal het waarschijnlijk moeilijk maken voor de Taliban om hun macht te consolideren. Maar het zal waarschijnlijk ook de vluchtelingenstroom vergroten, aangezien de toch al lage levensstandaard verder zal dalen. "Op middellange termijn zullen er grote migratiestromen uit Afghanistan zijn", zegt centrale bankchef Ahmady.