1ste Politionele Actie 74 jaar geleden
Het is vandaag precies 74 jaar geleden dat de regering besloot om de Nederlandse Krijgsmacht grootschalig in te zetten in voormalig Nederlands-Indië. Op 21 juli 1947 begon daarmee de eerste Politionele Actie. De officiële opdracht was de “rust en orde te herstellen” in de toen door chaos en geweld geteisterde archipel.
De militaire inzet kwam pas na de Bersiap, dat Maleis is voor “Wees paraat” of “Geef acht!”. Het is de strijdkreet van Indonesische (para)militaire organisaties en bendes, die vrijwel direct na de capitulatie van Japan dood en verderf zaaiden onder met name niet-Indonesiërs in voormalig Nederlands-Indië. Gedurende deze uiterst gewelddadige periode, waarvan de hoogtijdagen in ieder geval in de steden liep vanaf september 1945 en begin 1946, zijn duizenden (Indische) Nederlanders op gruwelijke wijze gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs, vanwege hun Nederlandse en/of Europese afkomst. Het geweld tegen én de moordpartijen op de burgerbevolking stopten niet na 1946, maar ging door tot eind jaren 40. Medio 1947 was er opnieuw sprake van een explosie van geweld, die ook wel wordt aangeduid als de Tweede Bersiap.
Het exacte aantal Nederlandse (burger)slachtoffers dat tijdens de Bersiap is gevallen is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De schattingen variëren tussen de 5.000 en 30.000 doden en 15.000 vermisten. Ook Chinezen, Molukkers en andere bevolkingsgroepen werden slachtoffer, al is onduidelijk hoeveel. Het was tegen deze achtergrond dat de Politionele Acties plaatsvonden. In totaal werden daarbij ruim 200.000 militairen ingezet, waaronder 120.000 dienstplichtigen en 20.000 oorlogsvrijwilligers uit Nederland en 60.000 militairen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL). Tussen 1945 en 1962 sneuvelden in totaal 6.300 militairen. Aan Indonesische zijde zouden 100.000 doden zijn gevallen, al wordt bij dat aantal volgens critici onvoldoende rekening gehouden met slachtoffers die door Indonesisch geweld onderling zijn gevallen.
