Minimumprijs alcohol als wapen in de strijd tegen het probleemdrinken

De invoer van een minimale prijs per hoeveelheid alcohol in drank (minimum eenheidsprijs) blijkt in landen als Schotland en Canada goed te werken om gezondheidsproblemen door drank te verminderen. Mensen die veel alcohol drinken kiezen vaak voor goedkope dranken.

Door deze prijsmaatregel worden juist deze dranken met alcohol duurder, waardoor veeldrinkers in die landen minder zijn gaan drinken. Ook in ons land zou dit een effectieve maatregel kunnen zijn om gezondheidsproblemen en bijkomende kosten door alcohol te verminderen aldus het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en Trimbos instituut.

Ardine de Wit, senior onderzoeker gezondheidseconomie van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu: “We hebben uitgebreid onderzoek gedaan naar de ervaringen in het buitenland. En vervolgens gekeken naar de mogelijkheden om een minimum eenheidsprijs ook in Nederland in te voeren. Als je ervan uitgaat dat ook hier een belangrijk deel van de veeldrinkers vooral goedkope drank koopt, dan verwacht je hetzelfde positieve effect als in het buitenland.”

De onderzoekers geven aan dat het uiteindelijke effect wel afhangt van de manier waarop het ingevoerd wordt, bijvoorbeeld van de hoogte van zo’n eenheidsprijs en of het wel of niet gecombineerd wordt met andere (prijs)maatregelen, zoals een accijnsverhoging.

Belanghebbenden: eenheidsprijs kan positieve gezondheidseffecten hebben
Een brede groep belanghebbenden, waaronder consumenten, producenten en gezondheidsdeskundigen, is gevraagd naar hun mening. Aanbieders van alcohol denken dat mensen die dicht bij de grens wonen eerder in het buitenland drank zullen gaan kopen. Daarnaast denken veel belanghebbenden dat problematische drinkers alcohol zullen gaan vervangen voor andere verslavende producten. Naast deze tegenargumenten geven de meeste betrokkenen aan dat een minimum eenheidsprijs positieve gezondheidseffecten kan hebben voor de drinker zelf en anderen in de maatschappij. Bovendien wordt er benadrukt dat het belangrijk is dat er goed over het beleid gecommuniceerd moet worden, onder meer over het doel van deze maatregel en de manier waarop deze ingevoerd wordt.

Carmen Voogt, projectleider van het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut: “De gedachte dat een minimum eenheidsprijs kan leiden tot grenseffecten of een verschuiving van alcoholgebruik naar andere middelen is tot op heden nog niet bewezen. Toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen of dit daadwerkelijk het geval is voor de Nederlandse situatie. Wat wel duidelijk is, is dat dit beleid problematisch alcoholgebruik en de daarmee samenhangende (gezondheids)schade kan terugdringen.”

Hoe werkt zo’n eenheidsprijs?
Deze maatregel richt zich specifiek op een kleine groep van goedkope produkten. Deze worden in grote hoeveelheden verkocht aan een kleine groep consumenten, waaronder veeldrinkers. Dit is een groot verschil met een accijnsverhoging waarbij álle alcoholhoudende dranken duurder worden, dus ook de duurdere alcohol en de alcohol die in de horeca wordt verkocht. De overheid bepaalt bij een minimum eenheidsprijs een minimale prijs per hoeveelheid alcohol die in een product zit. Als deze bijvoorbeeld op 45 cent per eenheid alcohol wordt gezet, dan zal ongeveer 50 procent van de huidige verkochte volumes in de supermarkt en slijterij duurder worden.