Europees Parlement pleit voor maatregelen om huisvestingscrisis op te lossen

Het Europees Parlement verzoekt de EU-landen om de huisvestingscrisis aan te pakken, meer te investeren in fatsoenlijke woningen en te zorgen voor betaalbare huisvesting voor iedereen.

Het tekort aan betaalbare woningen wordt een steeds groter probleem in de EU. Huizenprijzen en huurprijzen zijn de afgelopen jaren gestaag gestegen ten opzichte van de inkomens.

Op 21 januari heeft het Parlement een resolutie aangenomen waarin de lidstaten worden opgeroepen om passende huisvesting te erkennen als een fundamenteel mensenrecht dat door middel van wetgeving kan worden gehandhaafd. De leden van het Europees Parlement willen dat iedereen gelijke toegang krijgt tot fatsoenlijke en gezonde huisvesting met een aansluiting op drinkwater van hoge kwaliteit, adequate sanitaire voorzieningen, riolering en betrouwbare energie.

Huisvestingscrisis: een probleem voor iedereen
De situatie is met name verslechterd voor mensen met een laag inkomen en voor particuliere huurders, maar ook mensen met een middeninkomen worden overbelast met woning- en onderhoudskosten. Vooral alleenstaande ouders, grote gezinnen en jongeren met een eerste baan hebben een inkomen dat te laag is om de markthuur te kunnen betalen, maar te hoog om in aanmerking te komen voor sociale huisvesting.

De uitbraak van het coronavirus heeft het huisvestingsprobleem ook onder de aandacht gebracht, aangezien te veel mensen de lockdown in slechte woningen moeten doorbrengen. Er wordt verwacht dat de crisis op de middellange termijn tot een hoger percentage daklozen zal leiden.

Wat is betaalbare huisvesting?
De verhouding huizenprijs/inkomen is het meest gebruikte criterium om de betaalbaarheid van huisvesting te meten.
Tussen 2010 en 2018 besteedde ongeveer 10 % van de bevolking in de EU-27 meer dan 40 % van haar besteedbaar inkomen aan huisvesting. Er zijn echter aanzienlijke verschillen tussen de verschillende EU-landen.

Wat zijn de oorzaken van het huisvestingsprobleem?
De omzetting van huisvesting in financiële activa of bulkgoederen is een van de belangrijkste oorzaken van de stijgende kosten. Mensen kopen een tweede huis om extra inkomsten te genereren en hun pensioen aan te vullen. Buitenlandse investeringen zorgen voor een stijging van de lokale huizenprijzen en bedrijven als Airbnb zorgen voor een kleiner woonaanbod voor lokale bewoners, met name in binnensteden.

Daarnaast zijn er aanzienlijke verschillen tussen de lidstaten wat betreft hun socialehuisvestingsbeleid.

Huisvesting in de EU: feiten en cijfers

  • De afgelopen drie jaar zijn de huizenprijzen in de EU gemiddeld met 5 % gestegen.
  • Overheidsuitgaven (overdrachten en kapitaal) voor sociale huisvesting vormen slechts 0,66 % van het Europese bbp.
  • Inadequate huisvesting kost de economieën van de EU jaarlijks 195 miljard EUR.

Welke oplossingen stelt het Parlement voor?
De EU kan indirect invloed uitoefenen op de huizenmarkt door regels in te voeren voor overheidssubsidies, fiscaal recht en mededingingsrecht, en door richtsnoeren vast te stellen en aanbevelingen te doen. Veranderingen in de regels voor overheidssubsidies kunnen het bijvoorbeeld gemakkelijker maken voor overheidsinstanties om steun te bieden aan alle groepen die huisvestingsbehoeften hebben die onder de marktvoorwaarden niet gemakkelijk kunnen worden vervuld.

In hun resolutie: 

- herhalen de leden van het Europees Parlement hun verzoek om een doelstelling op EU-niveau om uiterlijk in 2030 een einde te maken aan dakloosheid;

- verzoeken zij de Commissie en de EU-lidstaten overeenkomstig de Green Deal prioriteit toe te kennen aan emissiereducties en energie-efficiëntie door middel van woningrenovaties;

- moedigen zij de lidstaten aan om bij de financiering van sociale investeringen samen te werken met sociale partners, het maatschappelijk middenveld en de particuliere sector;

- vragen zij de lidstaten om de discriminatie van kwetsbare groepen op de woningmarkt aan te pakken;

- verzoeken zij de Commissie om uiterlijk medio 2021 wetgevingsvoorstellen te publiceren om tegen te gaan dat huisvesting als een verhandelbaar activum wordt behandeld in plaats van als een mensenrecht;

- dringen zij er bij de Commissie en de lidstaten op aan om meer te investeren in sociale, openbare, energie-efficiënte, adequate en betaalbare huisvesting.