Unieke samenstand Jupiter en Saturnus aan sterrenhemel
Op 21 december is iets heel bijzonders te zien aan onze sterrenhemel. Jupiter en Saturnus staan dan op het oog extreem dicht bij elkaar. De laatste keer dat de twee planeten zo dicht bij elkaar stonden én zichtbaar waren was in 1226! De volgende keer dat Jupiter en Saturnus weer zo dicht bij elkaar staan is in 2080. Veel mensen zullen dat niet meer meemaken.
Ongeveer eens in de 20 jaar staan Jupiter en Saturnus samen aan de hemel, maar de twee planeten staan zelden zo dicht bij elkaar. Daarnaast is de samenstand vaak niet te zien door het felle licht van de zon. De laatste keer dat Jupiter en Saturnus dicht bij elkaar stonden was in 2000. Het fenomeen was toen niet zichtbaar vanwege de korte afstand tot de zon. In 1980 en 1981 waren Jupiter en Saturnus maar liefst drie keer in acht maanden tijd naast elkaar te zien, maar ze stonden toen wel tien keer zover uit elkaar als dit jaar.
De volgende samenstand van Jupiter en Saturnus vindt op 31 oktober 2040 plaats. De afstand tussen de hemellichamen is dan elf keer zo groot als nu. De volgende keer dat de planeten zo dicht bij elkaar staan als dit jaar, zelfs nog dichterbij elkaar, is 15 maart 2080. Alleen kinderen maken een goede kans dit mee te maken.
Kijktips om Jupiter en Saturnus te zien
Op 21 december is de afstand tussen Jupiter en Saturnus op het oog het kleinst. De planeten lijken elkaar tijdens het hoogtepunt te overlappen en samen lijken ze slechts een vijfde van de breedte van de maan. De dagen voor en na de 21e zijn twee stippen te zien die elkaar net niet aanraken.
Het fenomeen is rond 18:00 uur het beste te zien en de kijkrichting is naar het zuidwesten. De twee planeten zijn laag aan de horizon te zien, aan de rand van het sterrenbeeld Steenbok. Vanwege die lage stand is een weids uitzicht, het liefst buiten stedelijk gebied noodzakelijk. Jupiter en Saturnus zijn met het blote oog net te zien, maar met een verrekijker heb je meer geluk.
Of het weer ook meewerkt is nog afwachten. De huidige verwachting laat in de avond van 21 december niet veel opklaringen zien, maar omdat het wisselvallig weer is kan dit nog veranderen.
Samenstand Jupiter en Saturnus optische illusie
Bij de samenstand van Jupiter en Saturnus staan de planeten op het oog heel dichtbij elkaar, maar dat is eigenlijk een optische illusie. Omdat wij vanaf de aarde naar het heelal kijken lijkt de ruimte een plat vlak. We zien dus geen diepte. In werkelijkheid liggen de banen van de twee planeten ver uit elkaar. Gemiddeld is de afstand tussen Jupiter en Saturnus ongeveer 646 miljoen kilometer. Dat is bijna 1700 keer verder dan de maan van de aarde staat, of 294 duizend keer op en neer naar Zuid-Frankrijk.
December de ideale maand om planeten te zien
December is altijd een mooie maand om planeten te spotten. Deze maand is de daglichtperiode namelijk het kortst en het is dan ook de donkerste maand van het jaar. Niet alleen Jupiter en Saturnus zijn goed te zien, maar ook Mars staat te blinken aan de hemel. Daarnaast zijn met een goede verrekijker ook Neptunus en Uranus te zien
Jupiter en Io (Maan van Jupiter), foto gemaakt door de New Horizons ruimtesonde in 2007 (Foto: Nasa)
