'Knuffelcrimineel' Holleeder tot levenslang veroordeeld

Monique Verlind (DJMO)

Hij was berucht, werd daarna door sommigen liefkozend 'knuffelcrimineel' genoemd en staat nu terecht voor het opdracht geven van een reeks liquidaties. Donderdag is het zover: Willem Holleeder hoort van de rechtbank welke straf hij krijgt opgelegd. Rechtbankjournalist Saskia Belleman: "Holleeder kreeg zelfs huwelijksaanzoeken."

Belleman is journalist van De Telegraaf en volgde de zaak op de voet. Ze heeft er naar eigen zeggen een paar duizend tweets aan gewijd om verslag te doen. Zo kon iedereen de woede-uitbarstingen van 's lands bekendste crimineel volgen, het verraad van zijn zussen en gruwelijkheden van de moorden.

Glashelder
Voor het Openbaar Ministerie is het glashelder. Holleeder zou opdracht hebben gegeven voor vijf moorden: Cor van Hout (2003), Willem Endstra (2004), Kees Houtman (2005), John Mieremet (2005) en Thomas van der Bijl (2006). Bij de moord op Cor van Hout werd ook Robert ter Haak dodelijk geraakt.

Het OM vindt dat er maar één passende straf hiervoor is: levenslang. Maar Holleeder zelf ontkent alle betrokkenheid en zijn advocaten vragen dan ook om vrijspraak. Wat de straf ook mag worden, de kans dat het nog niet voorbij is, is aanzienlijk. Beide partijen kunnen in hoger beroep gaan.

Bijzondere dag
Toch is vandaag een belangrijke en bijzondere dag, weet ook Belleman. Haar uitvoerige verslaggeving viel in de smaak op Twitter. Volgers reageerden massaal. Ze wilden bijvoorbeeld weten wie Belleman zelf het meest betrouwbaar vond: Holleeder of zijn twee zussen die tegen hem getuigden.

"De meesten maken nooit een rechtszaak mee, ze willen weten wat gebruikelijk is. Ook bleken veel Twitteraars hun kennis over de rechtsgang vooral uit Amerikaanse films te halen. Ze vroegen zich af wanneer de jury uitspraak ging doen."

Fans
Holleeder mag dan worden verdacht van verschrikkelijke dingen, hij heeft desondanks veel fans, valt Belleman op. "Een groot deel is overtuigd van zijn onschuld. Holleeder kreeg zelfs huwelijksaanzoeken of uitnodigingen voor een verjaardagsfeest. Dat is misschien toch een beetje de aantrekkingskracht van de 'foute man'. De zussen hadden ook fans, maar minder. Wellicht waren mensen ook bang om zich voor hen uit te spreken."

Dat velen zich aangetrokken voelen tot de zaak, is misschien niet vreemd. De afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor de man die door velen de 'knuffelcrimineel' werd genoemd. Na zijn vrijlating in 2012 werkte hij volgens het Openbaar Ministerie hard om zijn imago op te vijzelen.

Verheerlijking
Hij ging met verschillende BN'ers op de foto, zoals met Najib Amhali, Lange Frans en Britt Dekker. Hij kreeg een eigen column in de Nieuwe Revu en werd ook een uur lang geïnterviewd in College Tour. Volgens het OM profileerde hij zich als 'joviale vent, iemand met wie het goed en gezellig toeven was'.

Twee jaar later, in december 2014, werd het minder gezellig voor hem: hij werd weer opgepakt. Een half jaar later bleek dat zijn eigen zussen Sonja en Astrid tegen hem gaan getuigen. Na meer dan tien niet-inhoudelijke zittingen, begon het proces in 2018 pas echt. De belangstelling was gigantisch: er stonden lange rijen en de zwaarbewaakte rechtbank in Osdorp moest een extra zaal inrichten.

Vaste volgers
Ook op de vele andere zittingsdagen kwamen de nodige mensen, onder wie een aantal vaste bezoekers, weet Belleman. "Een paar rechtenstudenten, iemand die misdaadjournalist wil worden en een groep gepensioneerde mannen. Ook kwam er een aantal dames die soms hun dochters meenamen", vertelt Belleman.

Grote belangstelling bij de Holleeder-zittingen
Wat Belleman bij die zittingen vooral is bijgebleven, zijn de verhoren van de zussen Astrid en Sonja. Die knetterden behoorlijk. "Ze scholden elkaar uit, maar Astrid hield ook een soort liefdesverklaring. Ze had het over het ultieme verraad en dat ze nog steeds van haar broer hield. Tegelijkertijd zei Astrid dat ze misschien beter een kogel door zijn kop had kunnen schieten en noemde Holleeder haar een parasiet."

De uitspraak wordt om 10 uur gedaan.

Update 11:08 uur
De rechter heeft Willem Holleeder tot levenslang veroordeeld. Er is echter nog niets zeker, want hij kan nog in hoger beroep gaan. 

Update 11:28 uur
Artikel rechtbank toegevoegd: 

De rechtbank acht bewezen dat Holleeder met anderen een criminele organisatie vormde die de aanslagen liet plegen. Het gaat om koelbloedige liquidaties, gepleegd op bestelling, in georganiseerd verband en tegen betaling van hoge geldbedragen.

Getuigen
De rechtbank oordeelt dat de verklaringen van de getuigen, waaronder de zussen en de ex-vriendin van Holleeder betrouwbaar zijn, evenals de verklaringen van de 2 kroongetuigen, de anonieme getuige en die van het latere slachtoffer Endstra. Samen hebben deze verklaringen een belangrijke bijdrage geleverd aan het bewijs dat Holleeder de hem tenlastegelegde feiten inderdaad heeft gepleegd. De rechtbank ziet in de contacten die Holleeder had met andere personen betrokken bij de aanslagen duidelijk ander bewijs.

Schokkend
Een moord is zonder uitzondering schokkend voor de samenleving – en wanneer die moord plaatsvindt in de vorm van een liquidatie op klaarlichte dag en op de openbare weg, is de maatschappelijke impact des te groter. Niet voor niets klinken uit de samenleving geluiden van zorg en de wens om hard in te grijpen en zwaar te straffen. Dat die wens zich steeds meer opdringt, hangt samen met het gegeven dat vergelijkbare liquidaties nog altijd plaatsvinden.

Nabestaanden en naasten
Zonder uitzondering veroorzaakt de kennelijk niets en niemand ontziende beneming van andermans leven leed bij de naasten van het slachtoffer, zoals ook in deze zaken pijnlijk zichtbaar is in de slachtofferverklaringen. Schrijnend daarbij is de constatering dat het verdriet van het verlies en het trauma van het hen overkomen geweld bij hen voortduurt.

Gewetenloos en onverschillig
Uit de geschiedenis van Holleeder blijkt een ontwikkeling van kwaad tot erger, van geldlust, machtsdenken en geweldplegingen. Zijn gewelddadigheid heeft ertoe geleid dat naaste familieleden pas de moed vonden om te verklaren toen ook zij geen andere uitweg meer zagen. Hij heeft gewetenloos en onverschillig over leven en dood van anderen beschikt. De rechtbank komt tot de conclusie dat er een groot gevaar voor herhaling van gewelddadige strafbare feiten van hem uitgaat en dat een levenslange gevangenisstraf daarom passend is.