Ondanks 'Brexit' doen Britten mee aan EU-verkiezingen

Mick (Philosocles)

Groot-Brittannië doet op 23 mei - bijna drie jaar na het Brexit-referendum - mee met de Europese parlementsverkiezingen. Dat heeft de regering van premier Theresa May bevestigd. Ze had nog gehoopt om voor die tijd alsnog haar EU-exitdeal door het parlement te persen, maar dat was zoals verwacht ijdele hoop.

De plicht om mee te doen komt door het uitstel dat May vorige maand van de overige EU-regeringsleiders kreeg. Dat was al de tweede keer; het land had de EU eigenlijk op 29 maart moeten verlaten. Ditmaal is het uitstel flexibel, tot uiterlijk 31 oktober. Maar als er niet wordt meegedaan met de verkiezingen, moeten de Britten er al op 1 juni uit.

De harde Brexiteers in Mays eigen Conservatieve Partij verzetten zich al maanden tegen haar exitdeal. Vooral de noodregeling om de Ierse grens open te houden is ze een doorn in het oog. Er is namelijk afgesproken dat Groot-Brittannië tijdelijk in de douane-unie van de EU blijft tot er een andere oplossing is om de grens open te houden. De Brexiteers vrezen dat dit een opstap is naar een permanente douane-unie. Daardoor zou het land geen onafhankelijk handelsbeleid kunnen voeren.

Gruwel
De afgelopen tijd onderhandelde de premier met oppositieleider Jeremy Corbyn van Labour over een compromis-overeenkomst. Maar dat is voor veel Conservatieven helemaal een gruwel, want Labour wil nou juist zo'n douane-unie. Daardoor nemen de spanningen in Mays partij toe en eisen veel Lagerhuisleden haar vertrek.

Die spanningen hebben weer zijn weerslag op de onderhandelingen met Labour. Die partij zegt nu dat er geen vertrouwen meer is in een goede afloop. En dus kan May het vergeten om haar deal de komende dagen alsnog door het parlement te loodsen.

Vorige week leden beide partijen verlies bij lokale verkiezingen, maar dat van de Conservatieven was vele malen groter dan van Labour. Overigens verloor ook UKIP flink, de partij onder wiens druk toenmalig premier David Cameron in 2016 het Brexitreferendum uitschreef. De pro-Europese Liberal Democrats boekten juist een stevige winst.

Brexit Party
UKIP-oprichter en voormalig partijleider Nigel Farage doet met zijn nieuwe Brexit Party mee aan de Europese verkiezingen. De kans is aanzienlijk dat die partij de meeste zetels gaat scoren. De vraag is hoe het met andere partijen zal gaan. Weliswaar proberen de Liberal Democrats de verkiezingen neer te zetten als een soort tweede 'proxy'-referendum over de Brexit, maar het lijkt waarschijnlijk dat vooral Farage kiezers naar de stembus krijgt.

Het probleem voor de Brexit-tegenstanders is niet alleen dat voorstanders vermoedelijk een stuk fanatieker zullen zijn qua opkomst. Wat ook meetelt is dat de stemmen van de tegenstanders die minder last van Brexit-moeheid hebben en wel op komen dagen, ook nog eens zullen worden gespleten met bijvoorbeeld Labour. Het vermoedelijke resultaat is dat Farage de uitslag als Brexit-bevestiging zal zien, zonder dat duidelijk is wat de andere stemmen precies betekenen.

Labour staat onder druk van veel partijleden om ook echt zo'n tweede Brexitreferendum te eisen, maar partijleider Corbyn zit daar niet op te wachten. Hij is bang dat Labourkiezers die in 2016 voor de Brexit hebben gestemd, zo'n eis als verraad zullen zien.