May weg als Brexitdeal het haalt

Mick (Philosocles)

De Britse premier Theresa May heeft woensdag aan Conservatieve parlementsleden beloofd op te stappen als haar EU-exitdeal wordt aangenomen. De onderhandelingen over de handelsrelatie met de EU zouden dan onder een nieuwe premier gebeuren. Dit lijkt voor veel rebellen uit de harde-Brexit subfractie voldoende om de deal te steunen, hoewel ze zeggen er een enorme hekel aan te hebben.

De belangrijkste twee rebellen zijn Jacob Rees-Mogg en Boris Johnson. De eerste had al aangegeven dat hij de deal zou steunen als de Noord-Ierse gedoogpartner DUP dit doet, maar stemt nu voor mits de DUP niet tegenstemt. Het blijft onzeker of de DUP overstag gaat voor de stemming later deze week.

De andere, Johnson, heeft al jaren premiersambities. Volgens de BBC kwam hij van oor tot oor glimlachend de kamer uit waar May sprak, en zou hij sowieso vóór stemmen. Hetzelfde zou voor veel andere harde Brexiteers gelden.

Hoewel de kans dat de deal na twee grote nederlagen slaagt hiermee toeneemt, blijft onduidelijk of May nu genoeg partijleden aan boord heeft. Voor degenen die overstag zijn gaat het er in eerste instantie om dat de Brexit niet in gevaar komt, maar ook dat er straks een 'echte Brexiteer'-premier is die harder met de EU moet onderhandelen.

Alternatieve Brexitplannen
Later op de avond stemt het Lagerhuis over een serie alternatieve Brexitplannen nadat het hiervoor maandag de controle over de agenda uit handen van de regering kaapte. Het is echter goed mogelijk dat geen van de overigens niet-bindende voorstellen een meerderheid haalt.

Er wordt gestemd over onder meer het volgende. Een no-deal Brexit op 12 april, een Brexit waarbij het land in de gemeenschappelijke markt blijft en mogelijk de douane-unie, het annuleren van de Brexit, en een bevestigend referendum voor zowel de exitdeal als de toekomstige handelsrelatie.

Update 23.15 uur
Zoals al werd vermoed kon geen enkel alternatief Brexitplan op een meerderheid rekenen in het Lagerhuis. Daarmee stijgt de kans weer wat verder dat May haar deal alsnog door het parlement perst. Ze heeft er immers weer een argument bij dat haar onpopulaire deal de best mogelijke is.

Het plan voor een douane-unie werd met 272 tegen 264 stemmen nipt verworpen. Het amendement voor een referendum voor zowel de exit- als handelsovereenkomst leed met 295 tegen 268 een grotere nederlaag, maar het roept wel de vraag op wat de verhouding was geweest als zo'n referendum enkel over de exitdeal moest gaan.

Het plan van Labourleider Jeremy Corbyn voor een douane-unie, veel gezamelijke regels met de gemeenschappelijke markt en bescherming van werknemersrechten werd met 307 tegen 237 stemmen afgewezen.

Update 23.50 uur
De DUP zal hoogstwaarschijnlijk tegen Mays deal stemmen, die ze vrijdag - de oorspronkelijke Brexitdatum - wil voorleggen. De Noord-Ieren zijn bang dat de overeenkomst tot een kloof leidt tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. Bovendien heeft Lagerhuisvoorzitter John Bercow gezegd dat er wijzigingen aan de deal nodig zijn om opnieuw een stemming toe te staan. Eerder leek hij te suggeren dat een motie die de deal met het door de EU verleende Brexituitstel combineerde, acceptabel zou zijn.

Het zet Mays kansen opnieuw op losse schroeven, voor zover dat al niet het geval was. Mogelijk moet ze donderdag halsoverkop naar Brussel om wat extra's in de bij de deal gevoegde politieke verklaring te laten krabbelen, iets waartoe de EU bereid zou zijn. Hoe dan ook zijn haar dagen geteld, want ook als de deal het niet haalt - en daar lijkt het op - is aanblijven zo goed als onmogelijk.

Maandag is overigens een nieuwe ronde Lagerhuisstemmingen gepland om te zien of er ergens anders een meerderheid voor is. Dan wordt op basis van de uitslagen van vandaag gekeken wat kansrijk is om in stemming te brengen. Bijvoorbeeld een referendum over alleen de exitdeal maar niet de handelsdeal.