FOK!nu: militarisering politie VS

Met de demonstraties in Ferguson rijzen veel vragen. Eén daarvan is: hoe komt het dat Amerikaanse agenten, zelfs in minieme dorpjes, eruit zijn gaan zien als zwaarbewapende militairen? Dit FOK!nu-artikel gaat in op die vraag. 

Antwoord: 1990-2014

Oorlog klaar? Materieel naar politie
Het heeft allemaal te maken met twee types oorlogen: in het binnenland van de VS de 'War on Drugs', in het buitenland de grondstofoorlogen die aan de randen van het Amerikaanse wereldrijk worden uitgevochten onder de noemer 'War on Terror'.

Sinds 1996 is 4,3 miljard dollar aan militair materieel door het Amerikaanse ministerie van Defensie onder politiekorpsen verdeeld; het programma zelf loopt reeds sinds 1990. Na 11 september 2001 werd er nog meer geld vrijgemaakt om korpsen die dat wilden, extra te bewapenen. En nu de oorlogen in Irak en Afghanistan afgebouwd zijn en worden, is er nog veel meer materiaal te verdelen. Hetgeen dan ook wordt gedaan.

Dorpjes met politietanks
Het gaat tegenwoordig zo ver dat ook kleine stadjes politie door de straten hebben rijden in bepantserde antimijnwagens die normaal gesproken alleen in 'hot spots' als Afghanistan worden ingezet. Zo kreeg Keene, New Hampshire (23.000 inwoners) een 'Bearcat'-wagen toebedeeld. Als reden gaven ze 'mogelijk onvoorziene terreurdreiging' op hun jaarlijkse pompoenenfestival. En in Doraville, Georgia –8500 inwoners– heeft de politie inmiddels een heuse tank. 

Het leger zelf adviseert overigens tegen het gebruik van de APC's in de VS zelf. Behalve volstrekt onnodig, zijn de dingen volgens het leger namelijk ook nog eens slecht voor de infrastructuur: zo zwaar dat ze wegen aan gort rijden. Ook hebben ze een hoog zwaartepunt waardoor ze makkelijk omrollen. Daarom worden ze doorgaans zelfs niet in militaire bases gebruikt.

'Nooit je wapen continu op anderen richten' 
Critici stellen dat het aan politie uitdelen van 'military-grade' wapens, kevlarvesten, traangas, helmen, gasmaskers, APC's, camouflagepakken en andere zaken een slecht idee is. Het zou agenten het idee geven dat ze soldaten zijn, waarna ze zich als Rambo gaan gedragen.

Zo is er uren en uren aan footage uit alleen al Ferguson, waar agenten hun hele dienst met geladen wapen op de menigte blijven richten. In het leger is dit uit den boze, stelt een expert op CNN: daar wordt elke soldaat geleerd dat je alleen je wapen op iemand richt als je klaar -en genoodzaakt- bent om te schieten. Dit om ongelukken te voorkomen. De CNN-expert stelt dat je je wapen nooit moet richten op mensen die niet direct een gevaar vormen.

John Oliver van de HBO-show Last Week Tonight reageert: “Ze vormen nu wellicht geen bedreiging, maar het gaat om wat ze zouden kunnen doen. Ze zouden bijvoorbeeld bij de politie kunnen gaan, een wapen krijgen zonder getraind te zijn het correct te gebruiken en dan gaan rondlopen en het op mensen richten. Dat zou verdomd angstaanjagend zijn. Het punt is dat als je een agent bent in de VS, je je moet kleden op de baan die je hebt en niet op de baan die je zou willen hebben.

Effecten, kritiek en Pentagon-ontkenning 
Het uitdelen van talloze miljarden aan militair materiaal heeft direct effect gehad op de manier waarop agenten werken. Zo is het aantal zwaarbewapende, militaristische SWAT-raids sinds eind jaren '80 met maar liefst 1400 procent gestegen. Ondertussen proberen Amerikaanse politici de inzet van militair materiaal in politiekorpsen te reguleren en te limiteren, tot dusver zonder succes.

Op de heftige binnen- en buitenlandse kritiek op de militarisering van Amerikaanse lokale en staatspolitie reageert het Pentagon ontkennend. Een woordvoerder stelt dat Defensie de politie helemaal niet 'militariseert' en geeft aan dat het programma waarin militair spul aan politie wordt uitgedeeld, 'nuttig' is en 'een doel dient'.  

Het hele segment van John Oliver's uitmuntende nieuwe HBO-show is hieronder te bekijken. Het gedeelte over de militarisering van de politie begint rond 6 minuten en 45 seconden.