Duitsland en Geallieerden herdenken samen D-Day
Toen de Geallieerde troepen in 1944 op de stranden van Normandië landden, hadden zij maar één doel: het terugdrijven van de Duitse Wehrmacht naar Berlijn. Zeventig jaar later heeft de oude rivaliteit plaatsgemaakt voor Europese eensgezindheid en broederschap. De Duitse bondskanselier Angela Merkel herdenkt vrijdag in Frankrijk samen met de Amerikaanse president Barack Obama en het Russische staatshoofd Vladimir Poetin de gebeurtenissen die op D-Day plaatsvonden. Ook de Britse premier David Cameron en de Franse president François Hollande zijn aanwezig.
Op de herdenking zijn ook veteranen uitgenodigd die op die bijzondere junidag over de Franse stranden kropen. Veel tachtig- en vooral negentigplussers komen naar Normandië om stil te staan bij de principes waarvoor zij zeven decennia geleden hun leven in de waagschaal legden. Ook een handjevol Duitse veteranen woont de ceremonie bij. Een 93-jarige Amerikaanse veteraan die in 1944 in Frankrijk landde doet zijn parachutesprong vrijdag ondanks zijn hoge leeftijd nog eens over.
"Duitsland zou (zonder D-Day, red.) heel Europa hebben overgenomen en uiteindelijk ook Rusland en ik denk zelfs de Verenigde Staten", aldus de Amerikaanse veteraan Dickinson Debevoise. "We zouden het leven dat we nu hebben nooit hebben gekend." Hij herinnert zich nog goed hoe hij zag dat zijn strijdmakkers in de koude wateren dreven of met hun parachutes in bomen bleven hangen.
Vooral in Frankrijk wordt de herinnering aan D-Day actief in leven gehouden. Veteranen geven geregeld presentaties op scholen en conferenties over hun ervaringen en dankbaarheid jegens de Amerikanen voor het bevrijden van Frankrijk en West-Europa. Veel veteranen hebben de afgelopen jaren video-interviews gegeven om hun verhalen vast te leggen nu hun aantallen steeds verder slinken. Alleen al deze week stroomden duizenden bezoekers naar de begraafplaatsen, stranden en bunkers in Normandië.
"De burgers probeerden na hun aankomst gelijk vriendschap te sluiten met de Amerikanen", zei de Fransman Henri-Jean Renaud, die als 10-jarige jongen de landingen van dichtbij meemaakte. "De Fransen lieten de Amerikanen direct zien dat ze aan hun kant stonden."
D-Day was een keerpunt in de Tweede Wereldoorlog. De grootste amfibische landing ooit ondernomen luidde de terugtocht van nazi-Duitsland in. Op een enkele overwinning in de Ardennen en Arnhem na kreeg dictator Adolf Hitler na D-Day de ene nederlaag na de andere te verduren. Terwijl nazi-Duitsland aan de vooravond van D-Day nog een enorm Europees rijk onder zijn hoede had, was het nog geen jaar later allemaal voorbij. In april 1945 begon het Rode Leger de Slag om Berlijn. Toen Hitler zelf ook eindelijk inzag dat alles reddeloos verloren was, pleegde hij op 30 april met zijn kersverse echtgenote Eva Braun zelfmoord in zijn Führerbunker. Een paar dagen later tekende Duitsland de capitulatie.
De invasie versterkte ook het bondgenootschap tussen de Geallieerden. Sovjetleider Jozef Stalin had zich al eerder in de Tweede Wereldoorlog verzoend met zijn oude 'imperialistische' tegenstanders, maar hij vond voor D-Day dat hij het vooral in zijn eentje moest opnemen tegen de Wehrmacht. Hij betwijfelde of de Verenigde Staten en Groot-Brittannië wel bereid waren zich serieus militair in te zetten tegen nazi-Duitsland, zoals het Rode Leger dat deed. D-Day nam Stalins wantrouwen weg en samen trokken de Russen, Britten en Amerikanen op tegen Hitler. Na de oorlog tekenden de Geallieerden een reeks verdragen om de vrede in Europa te waarborgen.
Duitsland en de Geallieerden hebben inmiddels de vijandschap van toen achter zich gelaten. De recent opgelaaide spanningen tussen Rusland en het Westen zullen naar verwachting wel voelbaar zijn bij de herdenking. Hoewel ze elkaar enkele keren telefonisch spraken, wordt het de eerste keer sinds de Russische annexatie van de Krim dat Obama en Poetin elkaar in levende lijve treffen.
De herdenking wordt live uitgezonden.
