'Ontheiligend' kerktheater wordt kardinale kwestie

In de Sint Willibrordkerk in Utrecht worden mogelijk nooit meer missen gehouden. Acteurs voeren in het gebouw sinds donderdag het stuk De Uitvaart op, waarin de rooms-katholieke mis grotendeels wordt nagespeeld. "Er zijn zeer sterke aanwijzingen dat de kerk is ontwijd", laat een woordvoerder van het aartsbisdom Utrecht maandag weten. "Als dat gebeurt in een kerk die wordt gebruikt voor de eredienst is dat problematisch."

Het bestuur van het Sint Willibrord Apostolaat oordeelde vrijdag dat de voorstelling 'ontegenzeggelijk' een ontwijdend karakter heeft en oordeelde dat 'met onmiddellijke ingang geen eucharistievieringen meer kunnen plaatsvinden in dit kerkgebouw'. In het stuk verschenen onder meer een 'diaken', 'misdienaars' en een doodskist ten tonele, wat het apostolaat een 'quasiliturgie gebaseerd op de riten en de teksten van de universele kerk' noemt.

Of de kerk echt is ontwijd moet de bisschop beoordelen. Het bestuur van de kerk komt woensdagavond bijeen, waarna aan het bisdom wordt gerapporteerd. Kardinaal en aartsbisschop Wim Eijk gaat daarna hoogstwaarschijnlijk onderzoeken of er nog missen kunnen worden opgedragen. De zegsman verwacht dat kardinaal Eijk nog deze week een besluit neemt.

"Bij ontwijding kunnen geen geldige vieringen worden gehouden, legt de zegsman van het aartsbisdom uit. "Wel is het mogelijk de kerk opnieuw in gebruik te nemen na een boeteviering en een nieuwe wijding. Maar dat zal hij alleen doen als er goede afspraken kunnen worden gemaakt. Zo'n incident moet zich niet over een halfjaar weer kunnen voordoen. Dit is echt wat anders dan een mooi klassiek concert."

Kerken zijn in de meeste gevallen eigendom van een parochie, maar de Sint Willibrordkerk is in bezit van particulieren die het gebouw aan onder meer het apostolaat verhuren. Die constructie komt voort uit fondsenwerving van een pater, nadat het aartsbisdom de kerk enkele decennia geleden wilde sluiten.

Het apostolaat was in het verleden ook al eens kritisch over activiteiten die in de gewijde kerk plaatsvonden. "Maar dat was minder ernstig dan wat nu speelt. Maar we wachten nu eerst wat er uit de vergadering van het apostolaatsbestuur komt."

De Uitvaart is een satirisch toneelserie die het afnemende draagvlak voor de culturele sector als onderwerp heeft. Op rooms-katholieke wijze wordt de laatste eer bewezen aan de kunst.

Theatermaker Dries Verhoeven maakte tien 'theatrale' uitvaartmissen, die hij opdraagt aan tien verdwenen denkbeelden, waarden of delen van de maatschappij. Na het luiden van de kerkklokken staat hij tijdens de requiemmis stil bij het overlijden en blikt hij terug op de rol die de overledene vervulde. Na afloop van De Uitvaart is er koffie en cake en gelegenheid tot condoleren. Bloemen en zwarte kleding worden op prijs gesteld, staat op springutrecht.nl.