Oud-astronaut Wubbo Ockels (68) overleden

Wubbo Ockels is overleden. De voormalig astronaut leed aan kanker. Dat meldt de NOS. Zes jaar geleden werd hij al geopereerd aan nierkanker. Vorig jaar keerde de ziekte terug. Hij is 68 jaar geworden.

Wubbo Ockels was is 1985 aan boord van de spaceshuttle Challenger de eerste Nederlander in de ruimte. Hij was van oorsprong natuurkundige en werkte later als hoogleraar aan de TU Delft. Daarnaast was hij bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Met het overlijden van Wubbo Ockels is Nederlands eerste ruimteheld niet meer. De astronaut, uitvinder en wetenschapper was in 1985 de eerste persoon met de Nederlandse nationaliteit die de ruimte in mocht. Na zijn verblijf in de ruimte zette Ockels zich onder meer in voor duurzaamheid.

Wubbo Johannes Ockels werd op 28 maart 1946 geboren in Almelo. Na zijn middelbare school ging hij natuur- en wiskunde studeren in Groningen, waar hij cum laude slaagde. Vervolgens ging hij vanaf 1973 onderzoek doen aan het Kernfysisch Versneller Instituut, waar hij zich onder meer bezighield met het verval van gammastralen in nucleaire systemen.

Na zijn promotie reageerde Ockels op een advertentie waarin een wetenschappelijk astronaut werd gezocht. In 1978 selecteerde de European Space Agency (ESA) hem voor het spacelabprogramma. Na een astronautenopleiding tot missiespecialist in 1980 en 1981 aan het Lyndon B. Johnson Space Center in Texas mocht hij in 1985 als eerste Nederlander de ruimte in. Tussen 30 oktober en 6 november cirkelde Ockels baantjes rond de aarde in de spaceshuttle Challenger.

Het verblijf in de ruimte overtuigde Ockels van de kwetsbaarheid van de aarde. "Vanuit de spaceshuttle zag ik dat onze atmosfeer slechts een dunne schil is die ons scheidt van een ijskoud en levensvijandig heelal. Het zag er broos uit en bleek ook broos te zijn", zo zei Ockels eerder tegen het magazine Ondernamen Utrecht. "Ik besefte dat we onze eigen bescherming aan het vernietigen waren."

Terug op aarde ging Ockels in 1986 aan de slag bij het ruimtevaartcentrum Estec in Noordwijk. Tussen 1987 en 1989 presenteerde de ruimtevaarder het populairwetenschappelijk TROS-televisieprogramma Kijk-TV. In 1992 werd hij daarnaast deeltijdhoogleraar aan de faculteit Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek van de TU Delft. Aan diezelfde universiteit werd hij in 2003 voltijdhoogleraar duurzame technologie. Daarnaast was hij bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Op het gebied van duurzaamheid vond Ockels onder meer de laddermolen uit, waarmee op grote hoogten windenergie kan worden opgewekt. Ook was hij adviseur bij het zonneautoproject Nuna. 'Zijn' team won keer op keer de Solar Challenge in Australië, bedoeld voor auto's die volledig op zonnekracht rijden. Daarnaast kwam hij geregeld in het nieuws met zijn ecovriendelijke hightech zeiljacht de Ecolution en de Superbus, een bus die tussen de 150 en 250 kilometer per uur zou moeten kunnen rijden.

De astronaut en wetenschapper kreeg ook maatschappelijke waardering voor zijn prestaties. Meteen na zijn ruimtetrip werd hij benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau. In 2004 eindigde hij op de 75e plek in de verkiezing van de Grootste Nederlander. Ook heeft de Internationale Astronomische Unie een planetoïde, 9496 Ockels, naar hem vernoemd.

Zijn sterkste eigenschap vond Ockels zijn vermogen tot het enthousiasmeren en inspireren van mensen, zo stelde hij op de website van de TU Delft. "Enerzijds is mijn denkwijze dromerig en creatief, anderzijds zit er altijd een basis van realiteit in." Als zijn minst goede eigenschap zag hij zijn problemen om binnen een organisatie samen te werken met anderen. "Ik kan moeilijk organisaties respecteren. Niet omdat ik dat niet wil, maar omdat ik het niet kan", aldus Ockels. "Normaal gemeenschappelijk overleg, met mensen die niet van dezelfde corebusiness uitgaan, vind ik echt moeilijk."

Wubbo Ockels laat een vrouw en twee kinderen achter, een zoon en een dochter. Die laatste schreef het boek De Zeven Levens van Wubbo Ockels, dat verhaalt over diverse incidenten waarbij Ockels soms op het nippertje aan de dood ontsnapte. Zo kampte hij in 1982 met de bacteriële ziekte leptospirose. De Challenger waarmee Ockels de ruimte in schoot verongelukte in 1986 bij de volgende vlucht. Ook overleefde Ockels een vliegtuigongeluk in Lille. In 2005 kreeg de ruimtevaarder een hartaanval en in 2008 werd al eens een niertumor bij Ockels vastgesteld. "Bij elke stap, bij elke doodservaring, wordt de dood minder eng", zo stelt hij in het boek.

Ockels overleed zondag aan de gevolgen van een agressieve vorm van nierkanker. Artsen gaven hem mei vorig jaar nog maximaal twee jaar te leven. Zelf weigerde hij hieraan toe te geven. "Ik geloof erin dat ik helemaal kan genezen", zo zei hij een paar maanden later tegen Knevel en Van den Brink. "Ik ga ervoor."