Jaar na aanslagen Boston nog veel vragen open
Dinsdag een jaar geleden explodeerden twee bommen, gemaakt van snelkookpannen, bij de finish van de marathon van de Amerikaanse stad Boston. Het openbaar ministerie zegt over een grote hoeveelheid bewijsmateriaal te beschikken, zoals videobeelden van Dzjochar Tsarnajev die een van de bommen plaatst, maar er zijn nog altijd veel vragen.
Wat was de rolverdeling tussen Dzjochar en zijn oudere broer Tamerlan bij de voorbereiding van de aanslag? Waren ze daadwerkelijk van plan om ook in New York een aanslag te plegen? En waarom deden de federale autoriteiten zo weinig met een waarschuwing van Rusland dat Tamerlan was geradicaliseerd?
Daags na de aanslag in Boston werd Tamerlan doodgeschoten, dus een aantal vragen zal voor altijd onbeantwoord blijven. Dzjochar werd uiteindelijk gearresteerd en wordt nu berecht. "Een van de vragen is natuurlijk wat het motief was en hoe het mogelijk is dat twee jonge mannen die in een land waren dat, voor zover duidelijk, goed voor hen was, zo radicaliseerden", aldus voormalig politiechef van Boston Ed Davis.
De advocaten van Dzjochar lijken Tamerlan als de drijvende kracht achter de dubbele aanslag te willen neerzetten. Ze wijzen bijvoorbeeld op het feit dat Dzjochar slechts 19 jaar was toen de aanslagen werden uitgevoerd. Ook zou zijn broer grote invloed op hem hebben gehad.
In een rapport van het Congres, dat vorige maand openbaar werd gemaakt, staat dat de Amerikaanse inlichtingendiensten de kans hebben gemist om Tamerlan op te pakken toen hij in juli 2012 terugkeerde van een reis naar Dagestan. De Russische autoriteiten hadden in 2011 de FBI al gewaarschuwd dat Tamerlan aan het radicaliseren was. De FBI onderzocht de waarschuwing en plaatste Tamerlan op een zwarte lijst. Desalniettemin kon hij zonder problemen naar Dagestan vliegen, daar zes maanden doorbrengen om vervolgens weer terug te keren naar de VS.
"De informatie die we van Rusland kregen was te dun", aldus William Keating, lid van de Commissie voor Binnenlandse Veiligheid van het Huis van Afgevaardigden. In een apart rapport staat dat Rusland niet meer wilde reageren, toen de FBI aandrong op meer details.
Drie dagen na de bomaanslag gaf de FBI beelden vrij van de twee broers bij het finishgebied. Enkele uren later schoten de broers een agent dood in een poging zijn wapen te stelen. Vervolgens stalen ze de auto van een man uit Cambridge, bij Boston.
"Waar is je geld", riep Tamerlan terwijl hij het slachtoffer, Danny Meng, onder schot hield. Meng dacht eerst dat het om een beroving ging, maar had al snel door dat het om iets anders ging. Tamerlan vroeg Meng of hij wist van de bomaanslagen in Boston. "Hij zei: 'Weet je wie dat heeft gedaan? Ik heb het gedaan'", aldus Meng. Vervolgens vroeg Tamerlan of hij met zijn auto naar New York kon rijden. Een week later verklaarde Dzjochar vanuit het ziekenhuis dat hij met zijn broer had besloten om naar New York te rijden om een tweede aanslag te plegen, aldus politiechef van New York, Raymond Kelly.
Meng wist uiteindelijk aan zijn belagers te ontsnappen toen ze stopten bij een tankstation. Volgens de politie reden de broers vervolgens naar Watertown, waar een vuurgevecht met de politie uitbrak. De broers schoten op agenten en gooiden pijpbommen. Tamerlan kwam om het leven, maar Dzjochar wist te voet te ontkomen, gewond. Een dag later werd hij gevonden in een boot die in een achtertuin opgeslagen lag.
Dzjochar had met pen op de binnenkant van de boot een verklaring geschreven. Hij zei dat de bomaanslag bedoeld was om de VS te straffen voor zijn daden in het buitenland. "De Amerikaanse regering doodt onschuldige burgers", zou hij volgens de autoriteiten hebben geschreven. "Hou op onze onschuldige mensen te doden en wij zullen ophouden."
Na de arrestatie van Dzjochar is nog maanden onderzoek verricht. De ouders en zusters van Tamerlans weduwe Katherine Russell werden opgeroepen om een verklaring af te leggen. Haar advocaat, Amato DeLuca, zei dat Russell haar man totaal niet van iets verdacht en dat er in de dagen voor de aanslag niets anders leek te zijn. Russell kreeg vorig jaar te horen dat ze niet als verdachte wordt gezien. "Het doet me verdriet dat mensen, onschuldige slachtoffers, de rest van hun leven moeten leven met de wonden van deze idiotie", aldus DeLuca. "Dat geldt ook voor Katie en haar dochter."
Mensen die Dzjochar kenden zeggen nog steeds grote moeite te hebben om het beeld van een veramerikaniseerde jongeman te verenigen met het beeld van een man die samen met zijn broer een bomaanslag pleegt waarbij drie mensen omkwamen. Luis Vasquez, die het voetbalteam van Dzjochar en Tamerlan coachte, zei dat de broers goede mensen leken te zijn. De doodstraf is volgens hem de gemakkelijkste uitweg voor Dzjochar. "Deze gebeurtenis moet aan hem knagen", meent Vasquez. "Als we hem doden, neemt hij de antwoorden met zich mee in het graf."
Bij de bomaanslagen op 15 april 2013 kwamen drie mensen om het leven en nog eens 260 mensen liepen verwondingen op. Zeker zestien verloren ledematen.
