Tien dingen om op te letten bij de verkiezingen
Nederland mag woensdag naar de stembus om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. Tien punten om op te letten als woensdagavond de uitslagen binnendruppelen.
1. PvdA
De PvdA stevent af op een nederlaag. Het staat vast dat de sociaaldemocraten een veel minder goede uitslag zullen boeken dan bij de Kamerverkiezingen in 2012, maar ook in vergelijking met de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 dreigt verlies - en dat was al een historisch dieptepunt.
2. Grote steden
Het is zelfs denkbaar dat de PvdA na woensdag de grootste is in geen van de vier grote steden. In Amsterdam dreigt de PvdA te worden voorbijgestreefd door D66. In Rotterdam zaagt Leefbaar-lijsttrekker Joost Eerdmans aan de stoelpoten van de sociaaldemocraten. In Den Haag gaat de strijd tussen PvdA en PVV, maar ook D66 lijkt hoog te scoren. Utrecht is de PvdA vier jaar geleden al kwijtgeraakt aan GroenLinks. D66 maakt ook daar nu kans de grootste te worden.
3. PVV
In landelijke peilingen scoort de PVV hoog. Woensdag zal de partij van Geert Wilders desondanks maar een bescheiden percentage halen: de PVV doet net als vier jaar geleden alleen mee in Den Haag en Almere. In beide steden maakt de PVV kans de grootste partij te worden.
4. Piratenpartij
De Piratenpartij doet voor het eerst mee aan gemeenteraadsverkiezingen. In vier gemeenten kan worden gestemd op de piraten, die er in 2010 en 2012 niet in slaagden een Kamerzetel te bemachtigden. In Nijmegen doet 'waxinelichtwerper' Erwin Lensink mee onder de vlag van de Piratenpartij, maar de partij heeft zich van hem gedistantieerd.
5. D66
D66 is er al tijden zeker van dat woensdag winst wordt geboekt ten opzichte van 2010, simpelweg doordat de partij meedoet in ruim zestig meer gemeenten dan in 2010. De partij is actief in 307 van de 403 gemeenten. Ook afgezien hiervan verwacht de partij van Alexander Pechtold winst te boeken.
6. SGP
De eerste vrouwelijke SGP-politicus kan na woensdag een feit zijn. In Vlissingen staan drie vrouwen op de SGP-kandidatenlijst, onder wie lijsttrekker Lilian Janse. Dat is voor het eerst: voorheen weerde de SGP vrouwen, maar onder dwang van de Hoge Raad werd het 'vrouwenstandpunt' aangepast.
7. Roermond
In Roermond zijn alle ogen gericht op de LVR, de nieuwe partij van voormalig VVD-kopstuk Jos van Rey. Die trad in 2012 af als wethouder omdat hij werd verdacht van corruptie. Hij begon met zijn getrouwen een eigen partij: de Liberale Volkspartij Roermond, die volgens peilingen met afstand de grootste wordt. Van Rey is lijstduwer. Het corruptieonderzoek loopt nog steeds.
8. Ouderenpartijen
50Plus doet woensdag niet mee. Tientallen lokale ouderenpartijen proberen in het gat te springen. De beweging OPA (Ouderen Politiek Actief) doet mee in ruim veertig gemeenten. Daarnaast zijn er nog tal van andere initiatieven. Zo komt voormalig PVV'er Richard de Mos in Den Haag op voor de ouderen. In Amsterdam kan zowel op een OPA als een OMA worden gestemd.
9. Lokale partijen
In 2010 stemde bijna een kwart van de kiezers op een lokale partij. Dat kunnen er bij deze verkiezingen nog meer worden. Dit is deels te verklaren door het ontbreken van de PVV in bijna alle gemeenten. PVV-leider Wilders roept zijn kiezers buiten Den Haag en Almere op tot een stem op een lokale partij. Ook 50Plus geeft 'lokaal' als stemadvies.
10. Opkomst
De opkomst wordt volgens verschillende peilingen historisch laag. Vier jaar geleden kwam 54,1 procent van de kiesgerechtigden stemmen. Dit jaar zal dat vermoedelijk lager uitvallen.
