Tijd dringt in vredesoverleg Israël-Palestijnen
De Amerikaanse president Barack Obama heeft maandag toegegeven dat de deadline voor de omtrekken van een vredesakkoord tussen Israël en de Palestijnen snel nadert. Het werk dat hier nog voor moet worden verricht is 'zeer lastig, zeer uitdagend'.
"Wij zullen enkele lastige politieke besluiten en risico's moeten nemen om vooruit te komen", zei hij voor zijn besprekingen met de bezoekende Palestijnse leider Mahmoud Abbas in het Witte Huis. Met het gesprek waagde Obama zich weer eens in het diplomatieke mijnenveld dat hij grotendeels heeft overgelaten aan zijn minister van buitenlandse zaken, John Kerry.
Eind april verstrijkt de termijn die de VS voor de onderhandelingen hebben gesteld. Twee weken geleden ontving Obama de Israëlische premiern Benjamin Netanyahu. Ook toen drong hij aan op het nemen van 'lastige besluiten'.
Obama zei dat iedereen begrijpt hoe de omtrekken van een vredesregeling eruit moeten zien - een Palestijnse staat op basis van het grondgebied dat Israël in de oorlog van 1967 veroverde, met 'wederzijds overeengekomen ruilingen' om de veiligheid van de staat Israël te garanderen. Van zijn kant benadrukte Abbas dat de Palestijnen een staat willen op basis van 'de grenzen uit 1967, zodat de Palestijnen hun eigen zelfstandige staat kunnen hebben met Oost-Jeruzalem als hoofdstad'.
Netaynahu verwerpt een terugkeer naar die grenzen. Het verdelen van het grondgebied wordt gecompliceerd door de aanwezigheid van joodse nederzettingen in gebieden die de Palestijnen opeisen.
De Palestijnse onderhandelaar Saeb Erekat gaf aan dat de Palestijnen er weinig voor voelen om de gesprekken voort te zetten als er geen vooruitgang wordt geboekt. Sinds de onderhandelingen in juli weer begonnen heeft Israël meer dan tienduizend nieuwe woningen voor kolonisten gebouwd en zijn meer dan tweehonderd woningen van Palestijnen gesloopt. "Is dat vooruitgang?" vroeg Erekat. "Het kan, maar ik hoop en bid dat de Israëlische regering een keus maakt: nederzettingen of vrede. Ze kunnen niet allebei hebben."
De mogelijkheid van voortzetting van de onderhandelingen na het verstrijken van de deadline was volgens Erekat niet aan de orde. "De onderhandelingen zijn voorbij op 29 april. Je hoeft dan niet meer te onderhandelen. Je hebt besluiten nodig."
Abbas stipte een belofte van Israël aan om voor 29 maart voor de vierde keer een grote groep Palestijnse gevangenen vrij te laten. Israël kan hier mee tonen dat het echt vrede wil, zei hij.
In de afgelopen dagen is ook de vraag naar boven gekomen in hoeverre de Palestijnen Israël als joodse staat willen erkennen. Voor Abbas is dit een heikel onderwerp, omdat dit het recht op terugkeer van Palestijnen die bij het ontstaan van Israël zijn gevlucht kan ondergraven. Abbas gaf maandag ontwijkende antwoorden, door op te merken dat de Palestijnen sinds 1988 het bestaansrecht van Israël erkennen en 'wij in 1993 de staat Israël hebben erkend'.
Volgens de Amerikaanse Midden-Oostenkenner Aaron David Miller kan Abbas noch Netanyahu zich veroorloven het overleg te laten mislukken, al was het maar om daar niet de schuld van in de schoenen geschoven te krijgen. "Niemand wil toegeven dat de keizer geen kleren aan heeft. Niemand wil de onderhandelingen laten mislukken. Kerry krijgt misschien wel of niet zijn stuk papier, maar hij heeft heel kundig Abbas en Netanyahu genoeg laten investeren om hen aan het onderhandelen te houden."
