FOK!toen: 2014

Zoals Mulisch, Reve en Hermans in de Nederlandse literatuur De Grote Drie van de (mid-)Twintigste Eeuw waren, zo waren The Big Three van Amerikaanse sciencefiction in de tweede helft van de eeuw Isaac Asimov, Arthur C. Clarke en Robert Heinlein. Zo schreef Clarke de screenplay voor 2001: A Space Odyssey en kunnen we Heinlein danken voor o.a. de term 'space marine'.

Asimov is echter wellicht de grootste van de drie: met een bizar actieve carrière van 1939 tot zijn dood in 1992 produceerde hij honderden romans, novelles, verhalen en populair-wetenschappelijke boeken. O.a. Bicentennial Man en I, Robot zijn van zijn hand.

Dit jaar is het precies 50 jaar geleden dat deze sci-fi-eindbaas een bezoek bracht aan de New York World Fair van 1964. Op basis daarvan schreef Asimov toen een sci-fi-artikel over diezelfde Fair, maar dan 50 jaar later:Visit to the World's Fair of 2014.” Daarom vandaag in FOK!toen: 2014 bezien vanuit de ogen van een briljant schrijver in 1964.

New York World's Fair, 1964New York World's Fair, 1964

'Bezoek aan EXPO 2014', geschreven in 1964
Natuurlijk is Asimov niet de eerste geweest die probeerde de toekomst in te kijken. Jules Verne werd er bijna een eeuw eerder al een legende mee. Toch ziet Asimov een 2014 dat op veel vlakken zó dichtbij de huidige wereld ligt, dat het werkelijk verbazingwekkend is. 

We laten je niet langer wachten: vandaag een lijst met uitgekomen voorspellingen, volgende week weer verder en daarna komen nog de 'helaas nog niet'- en 'zijn we druk mee bezig'-toekomstbeelden langs. Asimov leidt zijn toekomstvoorspelling in met de woorden: “What will the World's Fair of 2014 be like? I don't know, but I can guess.” En hij gokte (meestal) goed.

Keukengadgets en hulp in en om het huis
De mens zal in de 50 jaar tot 2014 continu nieuwe gadgets en apparaten blijven uitvinden, om het leven gemakkelijker te maken en vervelend werk door machines te laten doen. 'Keukenunits' -hedendaagse inbouwapparatuur- kunnen dingen voor je klaarmaken: water koken en direct in koffie omzetten, brood roosteren, een ei bakken, spek grillen en ga zo maar door.

Asimov zit weer op het goede spoor: in de jaren zeventig waren er apparaten die getimed thee zetten, zaken als brood precies op tijd roosterden en andere eenvoudige zaken deden, maar ze sloegen nooit echt aan.

Isaac ziet een toekomst waarin 'complete lunches en diners' voorverpakt in de vriezer bewaard worden tot ze (in een handomdraai) klaargemaakt worden voor consumptie. Hij voorziet ook dat het eten vaak nog ongekookt of rauw in de verpakking zit en dat de machine het werk doet. De huidige stoommaaltijden zijn daar een goed voorbeeld van – hoewel de technologie achter magnetrons in '64 al was uitgevonden, werd het pas later een in elke keuken aanwezig product.

Robots bestaanRobots bestaan.

Robots bestaan, 3D-films vertoond
“General Electric laat in 2014 3D-films zien over haar 'robots van de toekomst', mooi en gestroomlijnd, met schoonmaakapparaten in de robot ingebouwd.” Asimov grapt: “Er zal wel een rij staan van drie uur om de film te zien, want sommige dingen veranderen nooit.”  

“Robots komen in 2014 nog niet veel voor en zijn ook niet erg goed, maar ze bestaan wel. Bij de IBM-tentoonstellingsruimte in 1964 waren geen robots, maar lag de focus op computers. Er stonden al computers die Russisch naar Engels kunnen vertalen. Als machines al zo slim zijn heden ten dage, wat zou er dan niet mogelijk kunnen zijn over 50 jaar? Zulke computers, maar dan in miniatuurformaat, zullen dienen als het 'brein' van de robots.”

“In het IBM-gebouw op de World Fair van 2014 zal één van de belangrijkste tentoongestelde technologieën, een robot zijn. Het ding is groot, onhandig en beweegt langzaam, maar kan basisopdrachten verrichten zoals dingen oppakken, neerzetten, sorteren, vegen en huishoudelijke apparaten aansturen. Het zal bezoekers van de Wereldtentoonstelling ongetwijfeld amuseren om dingen op de grond te gooien, om te zien hoe de robot het weer opraapt of opveegt en beoordeelt in de categorieën 'weggooien' of 'opzijleggen'. Ook robots die werk in de tuin kunnen opknappen, bestaan in 2014 inmiddels.”  

Dat laatste kan iedereen met een automatische stofzuiger of grasmaaier bevestigen.

Vroege 3D-film, 1951
Vroege 3D-film, 1951

Grote velden zonnepanelen in woestijngebieden
“In een aantal woestijn(achtige) gebieden zijn er in 2014 grote zonne-energiecentrales.” Als voorbeelden van locaties noemt Asimov de staat Arizona, de Sahara en Kazachstan. Klik hier voor een lijstje met in 2014 daadwerkelijk bestaande 'solar parks'. 

Ook voorziet hij dat er inmiddels fusie-energie wordt benut, maar nog wel experimenteel. “Een of twee fusie-energiecentrales zullen al bestaan.” Dat is helaas nog niet het geval – hoewel vanaf de jaren negentig succesvolle experimenten zijn gedaan, is de technologie vooralsnog niet commercieel inzetbaar.

Moderne zonne-energiecentrale, Swabingen, Beieren
Moderne zonne-energiecentrale, Swabingen, Beieren

Glas kan donkerder worden, natuur staat voorop
Glas, stelt hij, kan in 2014 op commando donker of ondoorzichtig worden, om zonlicht uit te blokken. Inderdaad is dat nu mogelijk en wordt het voornamelijk ook gebruikt voor privacy in wc's en kantoorruimtes. Ook is het volgens Asimov in 2014 mogelijk om met kunstmatig licht ongeacht donkerte of kou, in kassen groenten en fruit te kweken.

Ondertussen gaan we in 2014 steeds 'natuurlijker' met onze omgeving om. Qua wonen, werken en leven proberen we meer en meer de natuur de ruimte te geven. Grootschalige agricultuur afgewisseld met parken en bossen domineren daarmee meer en meer het landschap. Asimov voorzag dat men daarom ook steeds vaker ondergronds zou gaan wonen, maar vooralsnog is dat weinig het geval.

Wel waren er in de jaren zestig en zeventig overal enorme flatbouwprojecten met hetzelfde doel voor ogen: veel groen, veel ruimte, weinig grond daadwerkelijk bebouwd. Helaas (gezien het idee erachter prima is) hebben de meeste van die wijken na veertig jaar schromelijk gefaald en worden ze met hele wijken tegelijk alweer afgebroken.

Omdat we pas halverwege Asimovs artikel zijn en het huidige alweer richting de twee A4'tjes holt, breken we hier de lijst uitgekomen voorspellingen op. Volgende week meer.