'1 op 10 medicijnen werkt niet'

Pillen slikken is nooit leuk, maar het is een noodzakelijk kwaad om beter te worden. Tenminste, als de medicijnen werken. Want volgens een Belgische consumentenorganisatie valt dat vies tegen. Uit hun onderzoek bleek dat nog geen 90% van de medicijnen daadwerkelijk iets doet.

Test-Aankoop liet een team van artsen en apothekers kijken naar zo'n 4000 medicijnen. De artsen en apothekers bekeken de werkzaamheid en bijwerkingen van de medicijnen aan de hand van informatie uit wetenschappelijke bronnen en van het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI).

De resultaten waren volgens Test-Aankoop-medewerkster Martine Van Hecke opzienbarend: "Van de onderzochte geneesmiddelen is voor 460, of 12 procent, niet bewezen dat ze de patiënt beter maken, of dat hun voordelen opwegen tegen de bijwerkingen" 113 andere medicijnen moeten volgens haar zelfs direct van de markt gehaald worden.

Het team onderzocht zowel medicijnen die alleen op recept verkrijgbaar zijn als medicijnen die vrij verkrijgbaar zijn. Die laatste groep scoorde veel slechter: van 33 procent is de werkzaamheid niet bewezen en 8 procent is ronduit gevaarlijk. Daarbij zitten bijvoorbeeld veel hoestdranken, keeltabletten en pijnstillers.

Van Hecke klaagt vooral de methoden van goedkeuring van een medicijn aan: "We stellen vast dat een geneesmiddel sneller op de markt kan komen dan dat het ervan gehaald kan worden als er problemen zijn met de werkzaamheid of de veiligheid."

Volgens de Apothekersbond is dat overdreven: "Geneesmiddelen die op de markt komen, krijgen een toelating via een zwaar dossier waarin de producenten moeten bewijzen dat hun product veilig en werkzaam is," aldus woordvoerder Jan Depoortere. Volgens hen zijn er geen werkelijk gevaarlijke medicijnen op de markt.

Oudere medicijnen hebben inderdaad niet zo'n intensieve controle ondergaan. Maar ook dat moet niet opgeblazen worden, zegt Depoortere: "Dat wil niet zeggen dat die niet werken, maar er zijn weinig gegadigden te vinden om veel geld te investeren in een onderzoek dat bewijst dat een geneesmiddel - waarvan bekend is dat het werkt - werkt."

Emeritus-hoogleraar Marc Bogaert, die deelnam aan het onderzoek, bevestigt dat: "Vroeger waren de voorwaarden om een middel op de markt te brengen veel minder streng dan vandaag. Dat wil niet zeggen dat alle oude middelen slecht zijn." Volgens Bogaert moeten we ons wel afvragen of het gebruik van die medicijnen nog te verantwoorden is, nu er betere alternatieven op de markt zijn.

Tenslotte benadrukt Test-Aankoop dat het onderzoek keek naar de werkzaamheid van een medicijn bij het grote publiek. Ze vragen iedereen om niet te stoppen met het nemen van door een arts voorgeschreven medicijnen, omdat die in individuele gevallen wél nuttig kunnen zijn.