Chinese journalist verdient kost via crowdfunding

Vanaf zijn tijdelijke werkplek, een bank in het huis van een vriend, hoopt de Chinese Yin Yusheng de kost te verdienen met een voor China nieuwe vorm van journalistiek. Hij wil dat zijn lezers de baas zijn - en dus ook zijn salaris betalen. Dat is ongekend voor China, waar de journalistiek over het algemeen wordt gezien als corrupt en op de hand van de autoriteiten.

De 43-jarige Yin vraagt lezers die 'moe zijn van de lofzang die wordt gezongen door de staatsmedia' geld te doneren. Als er vijfduizend yuan (een kleine zeshonderd euro) is opgehaald - de helft van het salaris dat hij kreeg toen hij werkte voor een zakenkrant - gaat Yin aan de slag met een verhaal. Sinds hij in september begon met zijn experiment heeft hij één stuk geschreven.

De journalistiek staat in China in laag aanzien. Niet alleen omdat bijna alle mediabedrijven staatsbedrijven zijn, maar ook omdat journalisten in China er bedenkelijke praktijken op nahouden. Chinese journalisten verlangen geregeld geld van bedrijven of personen om een negatief stuk niet te publiceren. Daar blijft het niet bij: voor een positief stuk moet ook in de buidel worden getast en zelfs de aanwezigheid van een journalist bij een persconferentie kost geld. In China is ook een aantal 'burgerjournalisten' actief. Zij schrijven artikelen en plaatsen deze op hun eigen website. Yin wil echter professioneler te werk gaan en meent dat collega's bij de staatsmedia zijn voorbeeld moeten volgen, zodat ze 'net iets meer vrijheid genieten'.

Yin, die eerder dit jaar zijn baan bij een tijdschrift verloor, wil alleen nog verantwoording afleggen aan zijn lezers. Hij hoopt dat hij met crowdfunding een stabiel inkomen kan genereren. In een verklaring schrijft Yin dat crowdfunding een product tot een succes kan maken, een bedrijf van de afgrond kan redden en donaties op kan leveren voor de armsten en kwetsbaarsten. "Op dezelfde manier kan het ons de waarheid geven", aldus Yin.

Zijn idee om via crowdfunding journalistiek te bedrijven kwam voort uit gesprekken met vrienden, die net als hij de mogelijkheden zagen van het internet als een manier om de macht van de traditionele media te breken. "We begonnen onszelf de vraag te stellen waarom we ons blijven beperken tot één specifiek mediabedrijf. De meeste van ons zijn al redelijk invloedrijk, dus het publiceren van een stuk op internet kan veel meer impact hebben."

In Europa en de Verenigde Staten hebben journalisten en activisten al vaker gebruik gemaakt van crowdfundingsites als Kickstarter om geld bij elkaar te krijgen voor eenmalige projecten, zoals een eerste boek of een documentaire. Een aantal websites heeft de afgelopen jaren ook geëxperimenteerd met de financiering van journalisten. "Ik denk niet dat het de basis of de steunpilaar is van een nieuw businessmodel voor de journalistiek, maar de experimenten die zijn uitgevoerd laten zien dat projecten die tot de verbeelding spreken, of het nu via het internet, via gedrukte media of via film is, echt geld kunnen opbrengen", aldus George Brock, hoogleraar journalistiek van de City University in Londen.

Yin heeft een maximum ingesteld van vijfduizend yuan, waarmee hij ook de kosten dekt om het verhaal te maken. Hij wil daarmee voorkomen dat mensen met veel geld te veel invloed krijgen. Om duidelijk te maken waar het geld dat hij met zijn eerste actie heeft opgehaald precies naar toe is gegaan heeft Yin al zijn uitgaven op een rijtje gezet, samen met foto's van bus- en treinkaartjes en bonnetjes. In totaal gaat het om een bedrag van 1955 yuan (233 euro).

Het verhaal dat Yin maakte ging over Chen Baocheng, een verslaggever uit Beijing die werd vastgezet na een demonstratie. Yin zette zijn idee op internet uiteen en binnen 24 uur had hij het benodigde geld binnen. Anderhalve week later stond het stuk op Sina Weibo en Tencent Weibo, twee Chinese sites die erg lijken op Twitter. In berichten van de staatspers over de kwestie stonden vooral reacties van de politie en advocaten. Yin ging echter verder en interviewde ruim twintig mensen; advocaten, agenten, ooggetuigen, lokale bestuurders en zelfs enkele mensen die waren opgepakt. Tijdens zijn werk hield Yin de lezers via Weibo op de hoogte van zijn vorderingen. "Ik ben nu ter plaatse, en dat betekent dat jij nu ook ter plaatse bent", schreef hij.

Yin loopt met zijn onconventionele benadering het risico door de Chinese autoriteiten te worden aangepakt. De afgelopen maanden hebben de Chinese regeringsleiders stevige maatregelen getroffen tegen wat zij online geruchten, leugens, negatief nieuws en pogingen de Communistische Partij te ondermijnen noemen. Het belangrijkste doelwit waren bekende bloggers die aandacht vroegen voor sociale ongelijkheid.

Maar zelfs als Yin niet direct door de autoriteiten wordt opgepakt, kunnen altijd nog zijn stukken offline worden gehaald. "Het belangrijkste knelpunt is de distributie", aldus David Bandurski, onderzoeker aan de Hong Kong University. "Het gehele internet in China wordt enorm streng in de gaten gehouden en hij houdt zich - als hij onderzoek doet - bezig met gevoelige kwesties."