FOK!toen: Patton mept PTSS-soldaat

PTSS – ook wel shellshock of battle fatigue genoemd – kostte de legendarische generaal George S. Patton min of meer zijn carrière. Niet omdat hij aan de stoornis leed, maar omdat hij er zó stellig niet in geloofde dat hij PTSS-lijders meermaals in het gezicht sloeg, lafaards noemde en doodgeschoten wenste te hebben. Patton:

Duizenden 'shellshocked' soldaten op Sicilië
SICILIË, AUGUSTUS 1943. Meer dan 90.000 Amerikanen vielen in juli 1943 Sicilië binnen onder leiding van luitenant-generaal Patton. Ruim een maand heftig vechten en het uitbreiden van het Amerikaanse leger naar 200.000 man zorgde ervoor dat het eiland op zestien augustus veroverd was.

Er waren 7500 Amerikaanse doden en gewonden te betreuren en 113.000 Duitsers en Italianen waren dood of krijgsgevangen. Elke vier gewonden en sterfgevallen zorgden ervoor dat één soldaat geestelijk brak en 'shellshocked' raakte.

Over de hele oorlog genomen (inclusief rustiger tijden en troepen die niet veel of helemaal niet vochten) kreeg ongeveer tien procent last van een posttraumatische stressstoornis. Als men aan de frontlinies had gediend liep dat percentage direct richting 30-40 op.

Er waren, kortom, begin augustus in Sicilië al duizend tot tweeduizend jongens van het front gehaald omdat ze geestelijk niet meer verder konden. Al in de Amerikaanse Burgeroorlog paste men dezelfde genezingstactiek toe: enkele dagen van het front halen en hopen dat ze uit zichzelf genoeg 'genazen' om aan de oppervlakte gezond te zijn en hun werk als soldaat/marinier te kunnen doen.

3 augustus: Patton slaat soldaat in gezicht
Eén van de geëvacueerde soldaten was Charles Kuhl, L Company, 26th Infantry Regiment. Hij werd voor de derde keer in tien dagen naar het ziekenhuis in Nicosia gebracht, waar Patton op 3 augustus een bezoek bracht aan de gewonde troepen. De generaal sprak bemoedigende woorden, schudde handen van gewonden en klopte joviaal op schouders, tot hij Charles op een stoel zag zitten.

Patton zag dat de man niet gewond leek en vroeg waar hij gewond was. Kuhl haalde zijn schouders op en zei dat hij niet gewond was maar 'nerveus' en voegde toe: “Ik denk dat ik het gewoon niet aankan.” Patton werd direct woedend, sloeg Kuhl in het gezicht, greep hem bij de lurven en sleepte hem naar de ingang van de tent, waar hij met een trap in de rug de soldaat naar buiten schopte, “neem deze klootzak niet op!” Patton eiste dat Kuhl direct naar het front werd teruggestuurd en riep “hoor je me, jij ruggengraatloze hufter! Je gaat terug naar het front.”

Uiteindelijk bleek Kuhl 39 graden koorts te hebben en geïnfecteerd te zijn met malaria. Die avond schreef Patton in zijn dagboek: “[I met] the only errant coward I have ever seen in this Army. Companies should deal with such men, and if they shirk their duty, they should be tried for cowardice and shot.”

5 augustus: 'Nerveuze soldaten schande voor hun kameraden' 
Op vijf augustus, twee dagen later, gaf hij een richtlijn voor de 7th Army uit waarin gesteld werd: “It has come to my attention that a very small number of soldiers are going to the hospital on the pretext that they are nervously incapable of combat. Such men are cowards and bring discredit on the army and disgrace to their comrades, whom they heartlessly leave to endure the dangers of battle while they, themselves, use the hospital as a means of escape.”

“You will take measures to see that such cases are not sent to the hospital but dealt with in their units. Those who are not willing to fight will be tried by court-martial for cowardice in the face of the enemy.” Ook tijdens WO1 gebeurde het aan beide zijden herhaaldelijk dat men gedwongen werd te vechten of voor de krijgsraad werd gesleept, soms met dodelijke afloop.

10 augustus: opnieuw soldaat (twee keer) op z'n bek gerost 
Een week na het eerste incident herhaalde Patton zijn agressie. Opnieuw kwam hij een soldaat tegen die niet kon slapen, nerveus was, uitgedroogd, shellshocked, in de war en lusteloos. De jongen, Paul Bennett, had al verzocht teruggestuurd te worden naar het front maar mocht niet van de dokters. Toen hij schuddend en ineengedoken werd aangetroffen door Patton werd ook hem gevraagd wat er loos was.

Bennett: “Het zijn mijn zenuwen. Ik kan de mortierbombardementen niet meer aan.” Patton werd opnieuw razend, sloeg ook Paul in het gezicht en riep: “Je zenuwen, hell, je bent gewoon een godverdomde lafaard. Stop met dat godverdomde janken. Ik sta niet toe dat deze moedige mannen die beschoten zijn, deze laffe klootzak hier zien zitten huilen.”

Hij sloeg Bennett vervolgens opnieuw en snauwde: “Je gaat terug naar de frontlinies en je kunt beschoten of gedood worden, maar vechten zul je. Als je dat niet doet zal ik je tegen de muur laten zetten en door een vuurpeleton opzettelijk laten vermoorden. Ik zou je zélf dood moeten schieten, jij godverdomde jammerende lafaard.”

Eisenhower: Patton onmisbaar, wel jaar non-actief  
[Toen opperbevelhebber van de strijdkrachten] Eisenhower werd direct door de media gevraagd of de incidenten consequenties zouden hebben voor Patton. Dat ontkende Dwight: George Patton werd onmisbaar geacht bij de Europese invasie. De media werd gevraagd om de incidenten stil te houden en zij deden dat de eerste maanden dan ook. Uiteindelijk eisten ze het ontslag van Patton, hetgeen Eisenhower opnieuw weigerde, waarna het verhaal wereldwijd bekend raakte.

Patton werd bijna een jaar lang niet actief ingezet, zijn 7th Army werd verdeeld over andere legergroepen en zijn ondergeschikte Bradley werd uiteindelijk gekozen om de invasie in Normandië te leiden. Patton werd niet alleen gepasseerd maar Bradley werd ook zijn superieur. Hoewel Patton ook in Europa vanaf D-Day weer een beslissende rol speelde, hebben de incidenten zijn carrière vernield. “Hij heeft een grote fout gemaakt en betaalt nu een zware prijs”, vertelt zijn vrouw in de media.

Er kwamen bij het leger en het Witte Huis duizenden boze brieven binnen. De meeste mensen riepen om de kop van Patton, maar een aantal namen het juist voor hem op. Ook psychiaters in het leger van destijds speelden heel erg in op het schuldgevoel van soldaten met PTSS. Hadden de soldaten nog geen schuldgevoel, dan werd dat ze wel aangepraat om toch maar naar het front terug te keren. Meer daarover echter in een volgend deel van FOK!toen.