Rel in Zweden om 'peperkoekventjes'

Terwijl in Nederland tradities als Zwarte Piet onder druk staan doordat ze vermeend racistisch zouden zijn, breken ook in andere landen discussies uit over het vermeende beledigende karakter van sommige tradities. Dit keer liggen in Zweden de zogenaamde peperkoekkerels uit de jaarlijkse St. Luciastoet onder vuur.

Ieder jaar wordt op 13 december het feest 'Lucia' gevierd. Dit was oorspronkelijk een voorchristelijk feest voor de zonnewende, dat door de kerk is omgetoverd tot feestdag van een heilige. Op deze voor Zweden belangrijke feestdag wordt in iedere gemeenschap gewoonlijk één Lucia aangewezen, die met een krans met kaarsen op haar hoofd de stoet vooraf gaat, als symbool voor het nieuwe licht. De anderen kinderen verkleden zich als zogenaamde jultomtar, tärnor en pepparkaksgubbar.

Het is die laatste groep waarrond de rel is ontstaan. Zij kleden zich geheel in het bruin, met soms zelfs bruingeverfde gezichten, wat volgens sommigen beledigend kan zijn. De zaak die de discussie aanzwengelde, is die van de 10-jarige Mio Karlsson, die plots geen peperkoekkerel meer mocht spelen. Zijn moeder Jenny legt uit: "Hij is altijd peperkoekkerel geweest, slechts éénmaal is hij een kaboutertje geweest."

Maar dit jaar moet Mio iets anders zijn. Toen Jenny dit hoorde, belde ze de school. Die zei dat ze geen peperkoekkerels meer in de optocht wilden, omdat sommigen er aanstoot aan kunnen nemen. Dat schoot moederlief in het verkeerde keelgat: "Toen zei ik dat als men nu zaken op de spits wil drijven, dat Mio dan niet mee zou doen in die Ku Klux Klan-optocht." Hierbij refereerde ze aan de witte puntmutsen van de kerstkabouters.

De school krabbelde snel terug door eerst te stellen dat het verbod was vanwege het "Drie peperkoekkerelslied", waarin men 'zo bruin, zo bruin zijn wij alle drie' zingt. Nadat er uit het hele land een storm van protest kwam, verdedigde de school zich door te zeggen dat het verbod wegens allergiën was ingesteld. Uiteindelijk besloten ze toch de peperkoekkerels toe te staan.

Hoewel ze een zeer progressieve politiek voeren, hechten de Zweden nog altijd sterk aan hun tradities. Ze zijn dan ook bezig met een voortdurende balanceeract tussen traditie en politieke correctheid. Zo kwam vorig jaar een ander aspect van de Luciastoet in het spotlicht, toen een school weigerde een jongetje toe te staan Lucia te spelen. Geslachtsdiscriminatie, vonden sommigen - een doodzonde in het zeer egalitaire Zweden.