Raad wil communicatie-experts bij grote incidenten
Gemeenten en veiligheidsregio's die te maken krijgen met een groot incident moeten direct expertise op het gebied van crisiscommunicatie tot hun beschikking krijgen. De communicatie moet beter aansluiten bij de behoefte van burgers en hulpverleners, staat in het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de brand bij Chemie-Pack, dat donderdag werd gepresenteerd.
In Nederland treedt een 'complexe structuur' in werking zodra zich een groot incident voordoet die de schaal van een gemeente of veiligheidsregio overstijgt, staat in het rapport. De vele organen en personen die hierbij betrokken zijn maken de communicatie kwetsbaar. En hoewel er geen sprake was van een nationale ramp of crisis, hebben landelijke partijen een grote rol gespeeld.
De Onderzoeksraad spreekt van een 'perverse prikkel'. "Doordat er geen sprake was van een nationale crisis, bleef ook voor de rijksdiensten regie op nationaal niveau achterwege. Hierdoor voelden zij zich vrij om naar eigen inzicht op te treden, onder meer richting het lokaal bestuur."
Minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD) moet daarom eens goed kijken naar de aanpak van incidenten die geen nationale ramp zijn, maar wel de grenzen van de veiligheidsregio's overstijgen. Ook moet bekeken worden of het aantal veiligheidsregio's niet kan worden verkleind. "Met minder veiligheidsregio's zijn er ook minder veiligheidsregio's overschrijdende incidenten", zei voorzitter van de onderzoeksraad Tjibbe Joustra.
De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid laat donderdag in een reactie op het rapport weten dat het de conclusies over de gebrekkige communicatie onderschrijft. Eenduidige communicatie bleek lastig. "Maar daar mag de burger geen last van ondervinden; deze heeft recht op heldere overheidscommunicatie."
De belangrijkste conclusies uit het rapport van Joustra - zoals de gebrekkige communicatie - lekten al eerder uit. De Onderzoeksraad uit harde kritiek op Chemie-Pack en de overheid. Het bedrijf handelde in strijd met de vergunning en hield zich niet aan de procedures. De brand op 5 januari vorig jaar kon snel escaleren doordat er massaal brandbare stoffen stonden opgeslagen in kwetsbare containers op plaatsen waar dat niet is toegestaan.
Joustra beveelt aan die containers onder de aandacht van de industrie te brengen. Brancheorganisaties zouden moeten zorgen dat leveranciers en afnemers eisen aan de containers stellen. Staatssecretaris van Milieu Joop Atsma (CDA) moet samen met de industrie zorgen dat er een jaarlijks verslag over de 'Staat van de veiligheid van risicovolle ondernemingen' verschijnt.
De overheid heeft zich 'traag en te coulant' opgesteld bij het toezicht en de handhaving van de vergunning. De gemeente Moerdijk had er eerder voor moeten zorgen dat Chemie-Pack de juiste maatregelen trof om de veiligheid te waarborgen. "Chemie-Pack verzuimde structureel tekortkomingen op te lossen. Desondanks leidde dit niet tot een andere benadering in de handhaving." De mentaliteit om effectief in te grijpen ontbrak ook. Zo werden inspecties altijd vooraf aangekondigd.
Over het rapport is al veel te doen geweest. De bestuurders van het inmiddels failliete Chemie-Pack probeerden de publicatie via een kort geding te verbieden, omdat het volgens hen talloze fouten zou bevatten. Ook vinden ze dat de raad ten onrechte geen onderzoek heeft gedaan naar het optreden van de brandweer. Na de kortgedingrechter oordeelde ook het hof dinsdag dat het rapport openbaar mocht worden gemaakt.
