Lelystad decor van 'VOC-horror'

In Lelystad is vanaf zaterdag te zien dat bij de Verenigde Oost-Indische Compagnie achter de weelderige façade macabere dingen binnen de organisatie gebeurden in de zeventiende eeuw. Op onder meer de Bataviawerf in Lelystad gaat dan de tentoonstelling Schipbreuk van start, die ingaat op de slachting onder de opvarenden van De Batavia.

Het beroemde schip verging in juni 1629 op haar eerste reis. Het schip voer niet de juiste koers en liep vast op een rif voor de westkust van Australië. De meeste opvarenden wisten zich te redden en vonden vaste grond op koraaleilanden. Daar greep de 'psychopatische' onderkoopman Jeronimus Cornelisz de macht, waarop hij met zijn kompanen een 'dramatisch schrikbewind' voerde.

De schipbreuk was een van de sensationeelste gebeurtenissen van de zeventiende eeuw, aldus Bataviawerf, waar het schip werd nagebouwd. De gebeurtenissen na de stranding 'tarten ieders verbeelding'. De tentoonstelling brengt dit verhaal van muiterij en moordzucht, rivaliteit en ontberingen, angst en waanzin tot leven. "Zeventiende-eeuwse horror die eigenlijk met geen pen te beschrijven is."

De Oost-Indiëvaarder vertrok met 341 mensen aan boord, van wie 122 de reis overleefden. Een aantal opvarenden overleed door ziekte, tientallen anderen verdronken. Honderdtwintig mannen, vrouwen en kinderen werden echter vermoord door Cornelisz en de zijnen.

Op de tentoonstelling is van alles te zien over de bouw van de Batavia, het verloop van de zeereis, de stranding, het verblijf op de Houtmans Abrolhos-eilanden, de redding en de rechtspraak. Centraal staan het vastlopen van het schip en de lotgevallen van de passagiers en de bemanning in de maanden daarna.

Bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Lelystad kunnen bezoekers een indruk krijgen van de archeologische vondsten rond de Batavia. Het gaat onder meer om het skelet van een jonge vermoorde vrouw, een grote laat-Romeinse camee, een kostbaar juweel dat normaliter in het Geldmuseum Utrecht is te zien.

Ook zijn een baardmankruik, een bronzen scheepsbel en een bronzen kookpot te zien. De archeologische vondsten zijn in bruikleen gegeven door het Western Australian Museum. Ze zijn nog nooit in Nederland getoond.

De tentoonstelling wordt volgend jaar op 29 oktober afgesloten.


Lelystad decor van 'VOC-horror' (Foto: Novum)