Ex IRA-lid Iers presidentskandidaat

De Noord-Ierse politicus Martin McGuinness heeft zondag zijn kandidatuur bekendgemaakt voor het presidentschap van Ierland. De aankondiging leidde onmiddellijk tot vragen over zijn schimmige verleden als commandant van het Ierse Republikeinse Leger (IRA).

McGuinness, plaatsvervangend leider van de Iers nationalistische partij Sinn Fein, zei zijn positie als hoogste katholieke politicus in het bestuur van Noord-Ierland te zullen opgegeven om zich in de Ierse Republiek kandidaat te stellen voor het presidentschap. Hij zei er alle vertrouwen in te hebben dat zijn stap geen gevolgen zal hebben voor de stabiliteit van de machtsdeling in Noord-Ierland.

De Ierse presidentsverkiezingen worden 27 oktober gehouden. Het presidentschap is voornamelijk een ceremoniële functie, die sinds 1997 wordt bekleed door Mary McAleese. Van het half dozijn kandidaten voor haar opvolging is McGuinness verreweg de bekendste.

McGuinness (61) zei zich in zijn campagne te willen beroepen op zijn staat van dienst als 'vredestichter, als iemand die de politieke situatie in het noorden heeft veranderd en als iemand die van Ierland houdt'.

Het is waar dat McGuinness in de vier jaar oude coalitieregering in Noord-Ierland een verzoenende rol heeft vervuld. Maar hij heeft nooit volledige opening van zaken gegeven over zijn verleden als commandant van het IRA, dat bijna 1800 doden en duizenden gewonden op zijn conto schreef. Soms ontkende hij botweg IRA-lid te zijn geweest, terwijl hij tegenover een Brits onderzoekstribunaal beweerde dat hij er begin jaren zeventig uit was gestapt.

McGuinness nam in 1972 wel deel aan geheime onderhandelingen tussen IRA-commandanten en de Britse regering. Het jaar daarop werd hij in Ierland aangehouden in een auto vol explosieven en munitie. In de beklaagdenbank riep hij trots te zijn op het IRA-lidmaatschap.

Volgens onafhankelijke historici maakte McGuinness van circa 1975 tot 2005 deel uit van het IRA-opperbevel. Het IRA kondigde in 2005 aan zichzelf op te heffen, maar verscheidene splintergroepen blijven doorgaan met geweld en beschouwen McGuinness als een verrader.

McGuinness ontweek zondag vragen over zijn IRA-verleden. Hij zei in 2003 al uitvoerig uitleg te hebben gegeven. Hij zei dat er in het noorden nog 'microscopische' groepen actief zijn 'die ons terug willen slepen naar het verleden'. "Maar ik ben iemand die in het hier en nu leeft, voor de toekomst, die een betere toekomst wil bouwen voor alle jongeren die op dit eiland wonen."

Inwoners van Noord-Ierland kunnen kiezen voor het Ierse of het Britse staatsburgerschap. Het overgrote deel van de katholieke minderheid voelt zich Iers.

Ook Sinn Fein-leider Gerry Adams heeft eerder dit jaar de Noord-Ierse politiek vaarwel gezegd en vertegenwoordigt nu een Iers grensdistrict in het Ierse parlement. De huidige Ierse president McAleese is eveneens afkomstig uit Noord-Ierland.


Ex-IRA-man McGuinness Iers presidentskandidaat (Foto: Novum)