Staat aansprakelijk voor dood moslims in Srebrenica
De Nederlandse staat kan toch aansprakelijk worden gehouden voor de dood van drie moslimmannen in Srebrenica. Dat bepaalde het gerechtshof in Den Haag dinsdag. De staat moet een schadevergoeding betalen aan de nabestaanden.
In 2008 oordeelde de rechter nog dat alleen de Verenigde Naties (VN) verantwoordelijk kunnen worden gehouden, omdat de Dutchbatters in Bosnië onder VN-mandaat vielen. De nabestaanden gingen daarop in hoger beroep. Daarin werden zij in het gelijk gesteld.
Na de val van de Bosnische enclave Srebrenica was volgens het hof een 'unieke situatie ontstaan waarin de Nederlandse regering zich ook met Dutchbat en de evacuatie van de vluchtelingen bemoeide'. Daarom kan de verantwoordelijkheid niet worden afgeschoven op de VN.
De zaak is aangespannen door de nabestaanden van Rizo Mustafic, die als elektricien werkte op de Nederlandse compound van Dutchbat en Hasan Nuhanovic, die in 1995 zelf als tolk voor de Nederlanders werkte. De familie van de tolk en de elektricien verbleven op het terrein van de Nederlandse troepen, waar na de val van de Bosnische enclave zo'n vijfduizend moslims naartoe gevlucht waren.
Mustafic en de broer van Nuhanovic werden van de compound af gestuurd, de vader van Nuhanovic ging vrijwillig met zijn zoon mee. De drie mannen werden vervolgens vermoord door de Bosnisch-Servische troepen onder leiding van Ratko Mladic. Het hof oordeelde dat de mannen niet van de compound gestuurd mochten worden. Dutchbat wist welk risico ze liepen, omdat de Nederlanders al op de hoogte waren van de gruwelijkheden die zich afspeelden met de moslimmannen.
Het gerechtshof benadrukt dat de uitspraak alleen betrekking heeft op deze specifieke zaken en niet geldt voor de situatie van de overige vluchtelingen.
Volgens de VN was Srebrenica in 1995 een veilige zone. Toen Bosnische Serviërs de stad in juli 1995 innamen, smeekten bijna veertigduizend Bosnische moslims om bescherming. Maar de zeshonderd aanwezige Dutchbatters, in de minderheid en minder goed bewapend dan de tegenstander, waren niet bereid of niet in staat om de Serviërs tegen te houden toen die de mannen en jongens begonnen te scheiden van de vrouwen en meisjes. In vijf dagen tijd vermoordden de Serviërs bijna achtduizend mannen en jongens.
Het Internationaal Gerechtshof heeft de massamoord op duizenden moslims vorig jaar als genocide gekwalificeerd. Mladic staat momenteel bij het Joegoslavië-tribunaal terecht voor onder meer de massamoord in Srebrenica.
