Wrakingssysteem mogelijk op de schop
De Raad voor de rechtspraak bekijkt of een wrakingsverzoek door rechters van een andere rechtbank kan worden beoordeeld. De raad meldt dinsdag dat momenteel wordt bekeken hoe de procedures rond het wraken van rechters anders kunnen worden ingericht.
Het rechtspraakorgaan reageert op een onderzoek van de Universiteit Utrecht, waaruit bleek dat het aantal wrakingszaken de afgelopen vijf jaar met 81 procent is gestegen. In 2005 werden 159 wrakingverzoeken bij de rechtbanken ingediend, in 2009 waren dat er 288. Het aantal toegewezen verzoeken is over die periode echter nagenoeg gelijk gebleven, op ongeveer 15 per jaar.
De wetenschappers opperen dat de stijging ligt in recente gerechtelijke dwalingen, zoals die in de zaken Ina Post en Lucia de Berk. Het vertrouwen in het gezag van de rechter zou hierdoor zijn gedaald.
De toename in het aantal wrakingsverzoeken zorgt voor een onwenselijke ontwikkeling, vinden de onderzoekers. Processen worden onnodig vertraagd en de integriteit van de rechterlijke macht wordt in twijfel getrokken.
De beweerde partijdigheid van rechters wordt in de praktijk doorgaans getoetst door rechters van dezelfde rechtbank. Het is de vraag of deze collega's niet zelf de schijn tegen hebben, stellen de wetenschappers. Om die schijn te pareren zouden wrakingskamers voortaan moeten worden samengesteld uit rechters van een andere rechtbank.
Strafrechter bij de rechtbank Den Haag Elianne van Rens stelt dat de integriteit van rechters niet in het geding is. "Hoewel het aantal verzoeken is toegenomen, gaat het nog steeds om een zeer beperkt aantal. Het is een goede zaak dat je bij twijfel aan de onpartijdigheid een rechter kunt wraken."
Volgens Van Rens wordt het instrument echter vaak oneigenlijk gebruikt. "Bijvoorbeeld omdat men het niet eens is met een inhoudelijke beslissing van de rechter of tijd wil winnen. Dergelijke wrakingsverzoeken, en dat zijn de meeste, worden dan ook afgewezen."
De advocaat van PVV-leider Geert Wilders wraakte onlangs met succes de Amsterdamse rechtbank, waardoor zijn strafproces helemaal opnieuw moet worden gevoerd, met andere rechters. Sindsdien zouden advocaten het middel vaker inzetten.
