Luchtvracht in passagiersvliegtuigen is een risico

De pakjesbommen uit Jemen hebben een grote omissie in de beveiliging van het wereldwijde luchtvrachtvervoer blootgelegd, maar het is de vraag of regeringen, luchtvaartmaatschappijen en koeriersbedrijven de kosten om het gat te dichten onder de huidige economische omstandigheden kunnen dragen.

Analisten waarschuwen dat het screenen van elk pakketje dat over de wereld verstuurd wordt gigantische kosten met zich meebrengt en dan nog geen waterdichte bescherming biedt.

"In het ergste geval zou het de wereldhandel tot stilstand laten komen", zegt James Halstead van Aviation Economics. "UPS en FedEx zouden waarschijnlijk failliet gaan, wij zouden een volledig rampenscenario hebben. De prijs van de extra inspanning voor extra veiligheidscontroles om dit soort bommen te onderscheppen zou bijna te hoog zijn om te overwegen."

Wat het probleem extra lastig maakt, is het veelvuldig gebruik van passagiersvluchten voor het vervoer van luchtvracht. Zo vloog een pakketbom vorige week mee op twee passagiersvluchten van Qatar Airways voordat de explosieven in Dubai werden ontdekt.

Ruim de helft van de luchtvracht naar de Verenigde Staten wordt in passagiersvliegtuigen vervoerd. De Jemenitische tak van Al-Qaida maakt vaker gebruik van de kneedbare springstof PETN, die lastig is op te sporen, zeker op locaties waar koeriersbedrijven oudere apparatuur gebruiken om de inhoud van pakketten te controleren.

Sommige moderne apparaten kunnen sporen van explosieven ontdekken, maar ze zijn peperduur. Elk afzonderlijk pakje met een tissue afnemen is de meest effectieve methode, maar geen praktische optie voor de miljoenen pakjes die dagelijks over de hele wereld worden verstuurd. Nu al klagen klanten over lange leveringstijden voor allerlei goederen, van camera's tot kleding en iPods. Als aan het relatief goedkope luchtvrachtvervoer een einde komt, zou dat enorme gevolgen hebben voor de wereldhandel en economie.

"De technologie bestaat, maar die is afschuwelijk duur en het zal jaren vergen om ze bij alle vrachtdepots en verzendposten te installeren", zegt luchtvaartexpert Philip Butterworth-Hayes. "Als je alle plaatsen optelt waar vracht op luchthavens naar binnen kan worden gebracht, dan gaat het om ettelijke duizenden plekken waar je screening-machines zou moeten plaatsen en dat wordt erg gecompliceerd.'

Als er al geld voor is, dan nog zou het minstens twee jaar duren voordat de modernste apparatuur overal geïnstalleerd is. Omdat het een zaak van nationale veiligheid is, zou de overheid en niet de luchtvaartmaatschappijen of vrachtbedrijven voor de kosten opdraaien.

In Europa dragen luchthavenbedrijven de kosten van beveiliging grotendeels zelf, maar ze zien graag dat de overheid een deel van de snel stijgende kosten op zich neemt. "De kosten van beveiliging zijn zeker een aspect dat ons al een tijd bezighoudt", zegt Robert O'Meara, woordvoerder van de Europese tak van Airport Council International.

De post beveiliging is nu goed voor 35 procent van de bedrijfskosten van luchthavens in Europa, vergeleken met slechts vijf tot acht procent vóór de aanslagen van 11 september 2001. Van alle luchthavenmedewerkers bij de 313 vliegvelden in Europa werkt nu veertig procent in de beveiliging. Aanvullende maatregelen om luchtvracht scherper te controleren zullen de kosten verder opdrijven.

Magnus Ranstorp van het Zweedse Nationale Defensiecollege zegt dat het ondoenlijk is om een waterdicht systeem op te zetten, omdat terreurgroepen hun tactieken voortdurend veranderen. Het is effectiever te zorgen dat luchtvracht niet met passagiersvliegtuigen wordt vervoerd -wat veel luchtvaartmaatschappijen, die er aanzienlijke inkomsten aan hebben, niet prettig zullen vinden- en te stoppen met vrachtvervoer uit riskante landen zoals Jemen.

"Je moet economisch zijn, en dit is niet een erg frequent gebruikte tactiek", zegt Ranstorp. "Als je Jemen schrapt, los je een deel van het probleem op. Maar je moet rigoureuzer zijn, want deze groepen bedenken steeds weer iets nieuws. Ze zullen iets anders verzinnen. Ze zijn ongelooflijk innovatief."


Luchtpost (Foto: Novum)