'Jihadisten' niet welkom in radicale moskee

De vier door Kenia uitgewezen 'jihadgangers' raakten van hun familie en hun geloofsgenoten vervreemd. Zelfs hun radicale imam verstootte hen.

Al bijna een jaar maakt de gemeente Den Haag zich zorgen over een groep geradicaliseerde jongeren waarvan de vier veronderstelde 'jihadgangers' die in Kenia zijn opgepakt, deel uitmaakten. Zo'n twintig jongeren trokken van wijk naar wijk, en van moskee naar moskee om daar een voet tussen de deur te krijgen. Niemand, ouders noch instanties, had vat op hen. Wel zagen ze hen 'doorradicaliseren' en naar het bos gaan om - zo was de vrees - in conditie te raken voor de jihad.

Op 24 juli eindigde de expeditie van vier representanten van de groep, onder wie de 21-jarige Driss D., in Kenia. De Haagse Marokkaan werd met drie leeftijdsgenoten door de lokale politie aangehouden toen ze in een truck richting de grens met Somalië reden. Ze zouden op weg zijn geweest naar een jihadistisch trainingskamp.

De AIVD houdt de etnisch gemêleerde groep van jongeren tussen de 17 tot 28 jaar al geruime tijd in de gaten. In november 2005 werd Driss D., toen 18 jaar, met twee vrienden opgepakt in Azerbeidzjan met een verlopen visum. De Haagse jongens zeiden op vakantie te zijn. Hun ouders, die aangifte van vermissing deden, vreesden echter dat ze op jihad wilden.

Opvallend was de rol van de Haagse As Soennah-moskee - berucht vanwege zijn omstreden imam Fawaz Jneid - die de verdwijning van haar jonge bezoekers aanhangig maakte. De moskee plaatste een internetoproep en ontzegde de veronderstelde 'jihadrekruteur' de toegang.

Krap een jaar terug ging As Soennah nog een stap verder. Hoewel de fundamentalistische moskee zelf streng in de gaten wordt gehouden door de AIVD, tipte die de dienst over een groep bezoekers die er extreem-militante denkbeelden op nahield. Als klap op de vuurpijl hield imam Fawaz - die eerder Ayaan Hirsi Ali en Theo van Gogh vervloekte voordat de filmmaker werd vermoord - een preek waarin hij ferm afstand nam van Al Qaida.

De groep - bestaande uit een harde kern van vier à vijf personen en meelopers - raakte ernstig op drift. De gemeente zat met de handen in het haar. Nu de club geen geestelijk leider meer had - Fawaz had met zijn preek tegen Al Qaida afgedaan - kon ze op eigen gezag gevaarlijke beslissingen nemen.

De schrik kwam er goed in toen een van de oudere groepsleden, een Hagenaar van Turkse komaf, in november 2008 werd gearresteerd met een vuurwapen en geluiddemper. Volgens de AIVD was de man binnen korte tijd geradicaliseerd (begin dit jaar werd de man vier maanden celstraf opgelegd wegens verboden wapenbezit).

Dat een groepje mogelijk op jihadtraining in Somalië wilde, verbaast verschillende ingewijden niet. De jongens werden onder druk gezet, gevolgd en overal ongewenst verklaard. De As Soennah-moskee had ze nooit mogen laten vallen, vinden sommigen. Daardoor raakten ze nog gefrustreerder en geïsoleerder.

Eergisteravond zijn de vier op het vliegtuig naar Brussel gezet. In België zijn ze op verzoek van het Openbaar Ministerie (OM) gearresteerd wegens deelname aan een terroristische organisatie. Bij twee huiszoekingen werd documentatie gevonden. Onderzoek moet volgens een woordvoerder nog uitwijzen wat de aard van het materiaal is. Inmiddels heeft het OM ook een ambtsbericht van de AIVD ontvangen met informatie over de verdachten. Het OM sluit "niet uit dat er meer arrestaties komen".

De As Soennah-moskee was gisteren niet bereikbaar voor commentaar. Wanneer de verdachten door België worden uitgeleverd, is volgens het OM onzeker. Als zij zich verzetten, kan de procedure oplopen tot een maand.

Lees hier over de verwante problemen in het Jeroen Bos Ziekenhuis.